Çırağan Caddesi, Karaköy’den başlayan Boğaz sahil yolunun, Beşiktaş Barbaros Meydanı ile Ortaköy arasındaki uzantısıdır. 4 km. uzunluğundaki cadde, 3 şeritli olup, 2 şeridi sabah saatlerinde Ortaköy-Beşiktaş hattı, akşam saatlerinde ise Beşiktaş-Ortaköy hattı olarak kullanmaktadır.

Çırağan Caddesi her iki yanında sıralanmış çınar ağaçları ve duvarlara asılı olan Mustafa Kemal Atatürk fotoğrafları ile bugün farklı bir ruha sahiptir.

Cadde, ismini Çırağan sarayından almıştır. Çırağan kelimesi Farsça “ışık veren, aydınlık veren” anlamındaki “Çerağ” kelimesinden türemiştir.

Çırağan Caddesi’nin geçtiği mevkiye zamanında Kazancıoğlu Bahçeleri denirmiş. Burası sonradan padişahın has bahçelerinden biri olmuş ve zamanla hanedan üyelerine ait sahilhanelerle süslü bir kıyı şeridine dönüşmüştür. Evliya Çelebi’nin “vacibü’s seyr”  diye bahsettiği bu yalı ve saraylardan bazıları zaman içinde yenilenmiş ya da yıkılıp tekrar inşaa edilmiş, bazıları ise günümüze ulaşamamıştır.

Bölgeye Çırağan isminin verilmesine dair iki rivayet vardır. Bunlardan biri, Sultan Abdülaziz döneminde çırağ (çırak kelimesini çoğulu) edilecek cariyelerin ilk buraya yerleştirilmesidir. İkinci rivayeti ise Osmanlı devrinde ilkbahar ve yaz akşamları özellikle mehtapsız gecelerde, sarayların ve yalıların bahçelerinde kandil ışığında yapılan ve Çırağan denilen, sazlı sözlü eğlenceler dolayısıyla, bölgeye Çırağan isminin verildiği yönündedir. Çırağ sefası, bezm-i çerağ, çerağan alemi, bezm-i gülzar da denilen bu eğlenceler, 16. ve 17.yüzyıllara özellikle Lale devrine damgasını vurmuştur.

Kaynaklarda bir zamanlar “reyde” gezme yeri diye bahsi geçen yerin de, bugünkü Çırağan Caddesi’nin bulunduğu güzergahta olduğu tahmin edilir.

Çırağan Sarayı’ndan Yıldız Parkı’na geçişi sağlayan ve bir zafer takı görünümünde olan köprü, bugün caddenin en önemli simgelerinden biridir. 1920’de, İstanbul’da asfalt dökülen ilk yollardan biri de, Çırağan Caddesi’nin bu köprü altından geçen bir bölümüdür.

Günümüzde Çırağan Caddesi üzerinde sivil yerleşimden ziyade Çırağan Sarayı ve uzantı binaları sıralanmıştır. Beşiktaş’tan Ortaköy’e giderken Çırağan Caddesi’nin sağında Bahçeşehir Üniversitesi, Beşiktaş Kampüsü, eski DGM, Four Seasons Oteli(eski Atik Paşa Yalısı), Beşiktaş Anadolu Lisesi,Çırağan Sarayı,Galatasaray Üniversitesi,Kabataş Erkek Lisesi Feriye Lokantası ve Ziya Kalkavan Anadolu Denizcilik Teknik Lisesi bulunmaktadır.

Sol tarafında ise Beşiktaş Kaymakamlığı (eski Beşiktaş Belediyesi),  Beşiktaş İlçe Emniyet Müdürlüğü,  Küçük Mecidiye Camii, Yıldız Parkı(koru-yu hümayun) dikkati çeker. Bugün Four Seasons Oteli, Beşiktaş Anadolu Lisesi, Galatasaray Üniversitesi, Kabataş Lisesi, Feriye Lokantası ve Ziya Kalkavan Anadolu Denizcilik Teknik Lisesi olarak hizmet veren yapıların her biri, zamanında Çırağan Sarayı’na ek olarak yapılan Feriye Sarayları’nın birer parçasıdır.

Cadde, bulunduğu mevki dolayısıyla özellikle haftasonları yoğun biryaya ve araç trafiğine sahiptir. İstanbul’un önemli Boğaz semtlerinden biri olan Ortaköy’e doğru yürüyen insanları, bu caddede günün her saati görmeniz mümkündür.

Kaynakça:

A.Fahri, İstanbul’un 100 Cadde ve Sokağı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş Yayınları, İstanbul 2010, s.29-31

Wikipedia.org