Millet Caddesi  ya da resmi adıyla Turgut Özal Millet Caddesi, Aksaray kavşağından başlayıp kuzeybatıya, İstanbul surlarının Topkapı noktasına kadar uzanan ana ulaşım arteridir. Genişliği 50 m.’dir.

Laleli yönünden gelen Ordu Caddesi, Aksaray’ın merkezinde alt ve üst geçitlerin bir trafik kavşağı meydana getirdiği yerde, Murat Paşa Camii’nin önünde ikiye ayrılır. Yukarıda, daha kuzeye doğru giden cadde Vatan Caddesi’dir.(  http://www.degisti.com/index.php/archives/7179 ) Onun güneyinde kalan cadde ise Millet Caddesi’dir.

Millet Caddesi’nin İstanbul’un en eski güzergahlarından biri olduğu, hatta bazı bölümlerinde Bizans’ın ünlü yolu Mese ile çakıştığı sanılmaktadır. Top Kapısı, Bizans döneminde, ama özellikle Osmanlı döneminde şehrin ana giriş kapılarından biri olduğundan, bu yol her dönem önemini korumuştur.

Başlangıç noktasından itibaren hafif bir rampa ile tırmanan Millet Caddesi, Murat Paşa kıvrımını saymazsak, daha önceleri böyle dümdüz değildi. Şehrin topografyası ve yerleşimlerin yapısı gereği, eğri büğrü,kıvrımlı sokaklarla çevriliydi. Ozamanlar seyrek evlerin arası bahçeler ve bostanlar yer alırdı. Hatta yol, Şehremini’ne geldikten sonrai yice seyrekleşen evlerden mahrum bir şekilde surların dibine vardığında, etrafında bostanlarla çevrili, tamamen ıssız bir yol olarak terkederdi şehri.

Bugün Millet Caddesi, batıya doğru Haseki Hastanesi’nin bulunduğu bölgeyi solunda bırakarak, Fındıkzade ve Çapa semtlerinden geçerek, Çapa Tıp Fakültesi binalarını sağına, Şehremini’yi soluna alarak dümdüz  Topkapı’ya uzanır. Surların Top Kapısı’nın birkaç yüz metre altında, güneyinde, iki burç arasından D-100 Karayolu’na ulaşır.

Yola Millet Caddesi adı Cumhuriyet’in ilanından sonra verilmiştir. 1880’lere ait haritalarda Aksaray’dan başlayarak, bugünkü bitiş noktasının biraz kuzeyinde, Top Kapısı’nda sona eren bu yolun adı Topkapı Caddesi’dir. Topkapı Caddesi, surlara yaklaşırken Şehremini semti yakınlarında bir dirsek çizerek kuzeye doğru sapar ve Top Kapısı’ndan sur dışına ulaşırdı. O dönemlerin atlı tramvayları bu yolu izlerdi. Bu yüzden, 1918 tarihli Necip Bey haritasında, Topkapı Caddesi’nin Gureba Hastanesi’ni geçtikten sonra, Şehremini Caddesi adını almakta, daha sonra bir dirsekle yukarı kıvrıldığı ve sur kapısına ulaştığı bölüm ise Tramvay Caddesi olarak adlandırılmaktadır. Cumhuriyet’in ilanı’ndan sonra, yolun Şehremini kavşağından kuzeye doğru giden “Tramvay Caddesi” bölümü yine Topkapı Caddesi diye adlandırılırken, Aksaray’dan Şehremini kavşağına kadarki bölümü Millet Caddesi olmuştur.

Millet Caddesi, 1956-1959 yılları arasında, Adnan Menderes’in İstanbul’da gerçekleştirdiği imar faaliyetleri döneminde, Vatan Caddesi ile birlikte bütünüyle yeniden düzenlenmiş; çevresi istimlak edilip açılarak genişletilmiş ve asfaltlanmıştır. Bu dönemin imar anlayışına uygun olarak yolun güzergahı Tramvay Caddesi (Topkapı Caddesi) kavşağından itibaren değiştirilmiş; eskiden burada dirsek yaparak yukarı, kuzeye doğru çıkıp Top Kapısı’na kavuşan yol düz bir çizgi olarak surlara doğru uzatılmış ve bu noktada sur kalıntıları yıkılarak eski surun iki burcu arasından Londra Asfaltı’na bağlanmıştır. Böylece surların Top Kapısı, Millet Caddesi’nin suru deldiği noktanın birkaç yüz metre kuzeyinde kalmıştır.

1950’lerin ortalarında inşaatı başlayan yolun güzergahı üzerinde, Aksaray, Haseki, Fındıkzade,Şehremini, Çapa gibi İstanbul’un eski semtleri bulunduğundan, çevresini açma ve yolu genişletme çalışmaları sırasında birçok eski eser yok olmuş, yerinden taşınmış veya yıkılmıştır. Caddedek çalışmalari 1959’da bitmiş, çok kısa sürede yolun iki yanı apartmanlarla dolmuş ve yoğun bir yapılaşmaya sahne olmuştur. Bugün, apartmanların altlarında otomotivden turizme kadar pekçok sektöre ait dükkane ve ofis bulunmaktadır.

Millet Caddesi, şehrin suriçi kesimini Trakya ve Anadolu’ya bağlayan anayollardan biri ve önemli bir trafik akış arteridir. 1992’den hizmete giren Zeytinburnu-Kabataş Tramvay Hattı (T1 Hattı) Millet Caddesi’nden geçer.Tramvay yolunun genişliği 8 m.’dir.

İstanbul’un önemli hastanelerinden biri olan İstanbul Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi yani Çapa Hastanesi bu cadde üzerinde yer alır. Ayrıca bu yol üstünde Eresin Otel ya da Kaya Otel gibi pek çok otel de mevcuttur.  Genişletilmiş ve araç yoğunluğunu azaltmak için tramvay konmuş olsa da,Millet Caddesi ferahlıktan uzak sıkışık bir görünüme sahiptir.

Kaynakça:

A.Fahri, İstanbul’un 100 Cadde Ve Sokağı, Kültür A.Ş., İstanbul 2010,s.139,140

Linkler:

Wikipedia