Feriye Sarayı ya da Feriye Sarayları, İstanbul Boğazı (http://www.degisti.com/index.php/archives/511) kıyılarında, Beşiktaş(http://www.degisti.com/index.php/archives/2589) ile Ortaköy (http://www.degisti.com/index.php/archives/16181)  arasında, Çırağan Caddesi(http://www.degisti.com/index.php/archives/10699) boyunca uzanan Osmanlı saraylarıdır. Günümüzde çeşitli kurumlar tarafından eğitim amacıyla kullanılmaktadır.

Boğaziçi’nde Osmanlı Hanedanı için yaptırılan ilk saray, 1856 yılında kullanılıma açılan Dolmabahçe Sarayı(http://www.degisti.com/index.php/archives/416) ‘dır. Daha sonra 1871yılında Çırağan Sarayı(http://www.degisti.com/index.php/archives/6476) yaptırılmış, bu iki saray da Osmanlı ailesine yetmeyince, Çırağan Sarayı’yla Ortaköy Camii(http://www.degisti.com/index.php/archives/3897) arasındaki kıyı şeridinde ek binalar yaptırılmıştır. Balyanlar tarafından 19.yüzyılın ikinci yarısı inşaa edilen bu binalar, ikincil binalar ya da yan binalar anlamında “Feriye Sarayları” olarak adlandırılmıştır.

Deniz tarafında üç ana bina, bir cariyeler koğuşu ve iki katlı küçük bir binadan oluşan yapılar topluluğunun, yol tarafında ek binalar yer almaktadır. Saraylar yaklaşık 3.000.000 m² büyüklüğündedir. Bu saraylarda padişahın uygun gördüğü hanedan mensupları ile kışlık dairesi bulunmayan kişiler otururdu.

1876’da tahttan indirilen Abdülaziz,  dört gün Topkapı Sarayı’nda kaldıktan sonra Feriye Sarayı’na nakledilmiş ancak kendi yaptırmış olduğu bu sarayda, 4 Haziran 1876 günü bilekleri kesilmiş olarak ölü bulunmuştur. Kimileri bu ölümü intihar değil cinayet olarak açıklamaktadır. Halifeliğin kaldırılmasından, yurtdışı edilmelerine kadar bazı hanedan mensupları bu sarayda ikamet etmiştir. Bunun üzerine bir süre boş kalan saraylar sonrasında eğitim kurumları tarafında kullanılmaya başlanmıştır.

1927 yılında binaların bir bölümüne Yüksek Denizcilik Okulu yerleşmiş, Kabataş Erkek Lisesi’de 1928-1929 öğretim yılında saraylarının diğer bir bölümüne taşınmıştır. Öğrenci sayısının artması nedeniyle 1941 -1942 öğretim yılında orta kısmı kapatılan ve yalnız lise olarak devam eden Kabataş Erkek Lisesi’ne, Feriye Sarayları’nın Beşiktaş Ortaokulu olarak kullanılan binası da “Pansiyon Binası” olarak eklenmiştir.

1967 yılında Galatasaray Lisesi’ne kız öğrenci alınınca, Feriye Sarayları’nın bir kısmı lisenin kız bölümü olarak kullanılmıştır. Binaların Ortaköy Camii’nin yakınındaki diğer bir bölümü ise bakımsızlıktan uzun yıllar boş kalmıştır. Okulun bitişiğindeki eski kömür deposu ve sonradan Tekel deposu olan “Feriye Karakolu ve Zaptiye Koğuşları”, 1989’da restore edilerek Kabataş Erkek Lisesi’ne eklenmiş ve 1995’den itibaren “Eğitim ve Kültür Sitesi” olarak hizmet vermeye başlamıştır.

Günümüzde Kabataş Lisesi halen 1928 yılından beri kullandığı binalarda öğretime devam etmektedir. 1981 yılında Yüksek Denizcilik Okulu’nun Tuzla’ya taşınarak İstanbul Teknik Üniversitesi’nin Denizcilik Fakültesi haline gelmesi üzerine boşaltılan binalarda, 1982 yılından itibaren Ziya Kalkavan Anadolu Deniz Meslek Lisesi hizmet vermeğe başlamıştır. Galatasaray Lisesi’nin kız bölümü olarak kullanılan binalar 1992 yılından bu yana Galatasaray Üniversitesi’nin ilk kısmı olarak kullanılmaktadır.Sarayların bakımsız bir halde uzun yıllar boş kalan diğer bir kısmı ise 1995 yılında Kabataş Eğitim Vakfı tarafından restore edildikten sonra Feriye Lokantası olarak hizmete açılmıştır.

Kaynakça:

Wikipedia.com

Galatasaray Üniversitesi Web Sitesi

Kabataş Erkek Lisesi Web Sitesi