I.Abdülhamit Han Türbesi, Eminönü’nde(http://www.degisti.com/index.php/archives/4313), Hamidiye Caddesi üzerinde, Dördüncü Vakıf Han’ın(http://www.degisti.com/index.php/archives/18631) karşısında yer alır. “Hamidiye Türbesi” olarak da bilinen yapı, I. Abdülhamit’in 1776–1777 yılında yaptırmış olduğu imaret,medrese, sebil, çeşme ve kütüphaneden oluşan külliyenin bir parçasıdır. I. Abdülhamit, 1789’da ölünce bu türbeye defnedilmiştir.

I. Abdülhamit önceleri buraya bir cami yaptırmak istemiş ancak Yeni Cami(http://www.degisti.com/index.php/archives/421) gibi büyük bir mabedin yanına bir imaret yapılmasının daha hayırlı olacağını düşünerek, bu yapılar topluluğunu inşaa ettirmiştir. Bina eminliğini Mustafa Ağa’nın üstlendiği yapıların mimarı, Beylerbeyi Camii’ni(http://www.degisti.com/index.php/archives/4724) de yapan Mehmet Tahir Ağa’dır. İmaretin yerine I.Dünya Savaşı öncesi IV. Vakıf Han yapılmış, sebili(http://www.degisti.com/index.php/archives/5344) ise  Gülhane Parkının karşısına, Zeynep Sultan Camii’nin(http://www.degisti.com/index.php/archives/5481) köşesine taşınmıştır.

XIX. yüzyılda J.P.Von Hammer bu türbeyle ilgili olarak “Bu türbe güzel ve asil bir stilde inşa edilmiştir. Her ne kadar Kanuni Sultan Süleyman’ın güzel türbesini (http://www.degisti.com/index.php/archives/4621) geçemese de binanın tazeliği ve yeniliği görülmeye değer” demiştir.

 I. Abdülhamit Han’ın Türbesi, köşeleri yuvarlatılmış kare planlı olup, tümü ile mermerdendir. Dıştan iki katlı görünen türbenin, katları birbirinden düz kornişli bir silme ile ayrılmıştır. Barok üslubundaki türbe, sekizgen yüksek kasnağa oturtulmuş bir kubbe ile örtülüdür. Önünde avlusu bulunan yapının, dış avlu kapısı üzerine, sülüs yazı ile Ankebut suresinin 57. ayeti yazılmıştır.

Türbeye avludan üç gözlü bir revak ile girilmektedir. Giriş kapısı üzerinde celi-sülüs yazı ile Hattat Mehmet Emin’in yazmış olduğu Fecr suresinin 27.-30. ayetleri bulunur. Yapı yirmi altı pencere ile aydınlatılmıştır. Alttaki pencereler dikdörtgendir ve üstlerinde sağır yuvarlak kemerler vardır. Üstteki pencereler ise yuvarlak kemerli ve dikdörtgen sövelidir. İçi kalem işleri ile bezelidir. Pencere ve dolapların üzeri ile türbeyi çepeçevre kuşatan bir yazı kuşağı görülmektedir. Mermer üzerine sülüs yazı ile yazılmış olan bu kuşakta Mülk suresine yer verilmiştir. Kubbeyi taşıyan pandantiflerin içerisine de madalyonlar halinde İsm-i Celâl, İsm-i Nebî, Çehar yâr-i Güzin ile Hasan ve Hüseyin’in isimleri yazılıdır. Ayrıca kubbe içerisindeki yuvarlak madalyona da “Yâ âlimen bi-hâli aleyke ittikâli” yazısı dört kez yazılmıştır. Kuzey duvarının ortasında, Hz. Muhammet’in ayak izini kapsayan mermer bir pano yer alır.

I. Abdülhamit Türbesi içerisinde, Abdülhamit’den başka oğlu Sultan IV. Mustafa (1807–1808), Şehzade Ahmet (1778), Şehzade Süleyman (1786), Şehzade Mehmet (1784), Şehzade Murat (1785), Şehzade Mehmet Rüştü (1851), Şehzade Abdülmecit, Şehzade II. Murat, Şehzade Beyazıt, Ayn-ı Şah Sultan (1780), Rabia Sultan (1780), Melik Şah Sultan (1781), Mevhibe Sultan (1851), Fatma Sultan (1785), Alem Şah Sultan (1785), Emine Sultan (1790), Saliha Sultan (1786), Rabia Sultan (1781) ve Emine Sultan (1809) gömülü bulunmaktadır. Haziresinde ise I. Abdülhamit’in eşleri Elhaç Hatice kadın, Binnaz kadın, Mutebere kadın ile IV. Mustafa’nın eşleri Şevkinur kadın ve Seyyare kadın mefdundur. Cadde kenarında da Sadrazam Seyyit Mehmet Paşa ( 1735 – 1781 )’nın mermer mezarı yer almaktadır.

 I. Abdülhamit Han Türbesi,  2009 yılında restore edilmiş ve ziyarete açılmıştır.

Kaynakça:

wikipedia.org

istanbul.gov.tr