1860 tarihli Ethem Pertev Bey Yalısı, Kanlıca’da (http://www.degisti.com/index.php/archives/6873) yer alır. Kimin tarafından yaptırıldığı kesinlik kazanmamakla beraber, Abdülmecit Han’ın gözdelerinden biri olduğu düşünülen Fatma Hanım tarafından inşaa ettirildiği tahmin edilmektedir. Bu sebeple yalı “Saraylı Hanım Yalısı” olarak da bilinir. İki katlı ahşap yalı, cephe görünümündeki arabesk ve art nouveau üslubundan ötürü “Süslü Yalı” ismi ile de tanınmıştır.

 Ethem Pertev Bey eczacılık tarihimizin önemli kişilerinden biridir.  Aksaray’da  (http://www.degisti.com/index.php/archives/4600) kendi adını taşıyan bir eczane açan Ethem Pertev Bey, aynı yıl Pertev kuvvet şurubunu (Sirop Pertev) üretmeye başlamıştır. Cumhuriyet’in ilanından sonra Çemberlitaş’ta Matbaa-i Osmaniye binasının bir kısmını laboratuvar haline getirmiş, ürünlerinin çeşitlerini arttırmıştır, ki bu ürünler içinde en çok tanınanı; Krem Pertev’dir.

1905 yazını Fatma Hanım’ın kiracısı olarak Saraylı Hanım Yalısı’nda geçiren Ethem Pertev Bey, kendisine uğurlu geldiğini düşündüğü bu yalıyı 1908’de satın almıştır. 1910’da komşusu Ziya Bey’in yalısını da satın alan Ethem Bey, yalıyı yıktırıp arsasının bir bölümünü bahçe olarak düzenlemiş, bahçenin diğer ucuna da tek katlı selamlık bölümünü yaptırmıştır.

1913’de, yalının kayıkhanesinde Ethem Pertev Bey’i kahreden bir olay yaşanmış; İstanbul Boğazı’ndan(http://www.degisti.com/index.php/archives/511) geçen devasa yük gemilerinin oluşturduğu büyük dalgalar, Ethem Pertev’in çok sevdiği küçük oğlu Fehmi’nin ölümüne neden olmuştur. Bunalıma giren Ethem Pertev Bey bu olayın yaşandığı günden sonra çok sevdiği yalısından ayrılıp Erenköy’e taşınmıştır.

“Binanın yapılış tarihi yüzyılımızın başlarına aittir. Bu sebeple gerek plan düzeni gerekse cephe özellikleri döneminin karakterini taşır. Yüzyılımız başlarında eklektik üsluplar ile birlikte İngiltere menşeli Koloniyal ve Viktoryen stiller ev mimarimizi hatırı sayılır derecede etkilemiştir. Ethem Pertev Yalısı da yukarıda bahsedilen stillerden önemli ölçüde nasibini almıştır. Özellikle alt kattaki balkon süslemeleri ve saçak payandaları bu üslupların özelliklerini taşırlar. Adı geçen balkonun binaya sonradan ilave edilmiş olması da ihtimal dahilindedir.

Yalı iki bölümden ibarettir. Kanlıca yönündeki harem kısmı kayıkhaneler üzerine iki katlı olarak inşa edilmiştir. Harem kısmı binasına, içinde merdiveni bulunan bir sofadan girilir. Deniz tarafında odalar; diğer tarafta da servis kısımları bulunmaktadır. Üst katta ise aynı sofa mevcut olup deniz üzerinde iki tane olmak üzere dört odası vardır. Bu kattan, ayrıca, küçük bir merdivenle çatı arasına çıkılır. Yalının selamlık kısmı ise bahçenin diğer ucundadır. Tek  katlı olan bu bina harem kısmı ile aynı mimari üsluba sahiptir. Bina geleneksel konut mimarisinin geç üsluba iyi bir uyarlamasıdır.”  (Prof.Haluk Sezgin, Kalebodur Takvimi /1987)

Ethem Pertev Bey’in ölümünden sonra 1932 yılında satılan yalı, bazı kaynaklara göre Şirket-i Hayriye kaptanı Hayri Bey tarafından, bir başka kaynağa göre de Mürşide Hanım isimli biri tarafından satın alınmıştır. 2000 yılında yalının mülkiyeti, Köprülü Fuat Paşa’nın yeğeninin oğlu olan Murat Köprülü’ye geçmiştir. 

Kaynakça:

O.Erdenen, Boğaziçi Sahilhaneleri I Anadolu Yakası, Kültür A.Ş, İstanbul 2006, s.97

kenthaber.com