Kont Ostrorog Yalısı Kandilli’de(http://www.degisti.com/index.php/archives/2507), Göksu Caddesi üzerinde yer alır. 684 metrekare yüzölçümüne sahip yalının, 19. yüzyılın başlarında inşaa edildiği tahmin edilmektedir.  Yalı, Hadi Semi Bey Yalısı’na ve Abut Efendi Yalısı’na(http://www.degisti.com/index.php/archives/1383) komşudur.

1872’de Hariciye Nazırlığı yapan, daha sonra Ayan Reisi olan Server Paşa’nın uzun yıllar ikamet ettiği yalı, 1904 yılında Polonya asıllı Kont Leon Ostrorog’un mülkiyetine geçmiştir.

Jean Ostrorog, 1975 yılı Eylül ayında yalıyla ilgili şunları demiştir: “Yalı 125-150 senelik kadar. Aşker Ali Paşa’nın vapur iskelesinden sonra büyük bir yalısı vardı. Babam (Ostrorog) yalıyı 71 sene evvel De Savmares isimli bir İngiliz’den satın aldı.”

Ostrorog Yalısı, neoklasik etkiler göstermekle beraber net bir üsluba sahip değildir. Denizden bakıldığında yan yana birleştirilmiş iki yalı gibi gözüken yalının, iç yapısı da ortadaki sofa ve teşkilatla bunu doğrulamaktadır. Güney, orta ve kuzey bölümleri değişik detaylara sahip ama bütünlük halindedir. Yalı hem içeriden hem dışarıdan etkili ve hareketlidir.

Behçet Ünsal yalıyla ilgili olarak ”Osmanlı padişahlarının bu klasik yalısını J.Ostrorog satın alır. (1904); ama yalı onun adı ile anılagelir. Bina iki bölümden oluşuyor. Selamlık(küçükyalı) ve Harem(büyükyalı),birbirine bitiştirilmiş iki ayrı karakter arzediyor, tam bir üniteyi ne planda ne fasadda göremiyoruz. Geleneksel konumuyla Boğaz’ın denizini yalının içine çeken (leb-i derya) planı ve cephesi yerli biçimde, ampir ornemanları ve enteriyör döşenişi, yalının içi ise Avrupalı tarzdadır.

Bu ikilemi bundan önceki yalılarda gözlemiştik; bu sanki XIX. Yüzyıl yapı tarzında esen bir moda rüzgarıdır. Buna bir de yalıya konuk olmuş ünlü iki üç Fransız ( Kont da aslen Fransızdır) katılınca alafranga yaşantısı ve dekorasyonunun etkileşimi ile yalı bu yönünden bahse konu olmuştur. Yalı, Boğaz’daki Avrupa diye manşete çıkmıştır. Biz burada mimari analizi ile yapının özelliklerine değiniyoruz.

Büyük yalı aksiyal Türk evi planındadır. Enizden bahçeye uzanan orta sofa ile iki yanında ona açılan sıralanmış odalar, sofanın bahçe yönünde esas merdiveni, merdiven tavuskuyruğu biçimiyle üç kol çiziyor(barok eğilimli) böylece altta bahçe girişi, deniz yönü girişi biraz içeride gölgelikli…Üst kat da aynı plandadır. Bir servis merdiveni çatı aralığı odasında çıkmaktadır.

Küçük yalı asimetrik serbest planlı ve daha yeni(1905) yapılıdır; merdiven holü, ona iki kolonla açılmış salonu, bodrumdaki havuzu(piscine) yalı planlamasına giren yenilikçi elemanlardır.

İç duvarları ince alçı işleri(Selimi) ve ahşap lambiri, tavanlarda göbekleri ve kenar taksimatı bitkisel yabancı motif, koltukaltı profilleri ile dekoredir. Fasadlarda eski yalı daha saydam, köşe ve sıra pencerelidir; odalarınki dikey ve düz olarak sofanın pencereleri basık kemer ile biçimlenmiştir. Yeni yalıda pencere kemerleri ile eski yalının fasadiyle birlik gözetilmiş; ama teras çıkıntısı ve kütle kompozisyonu modern(kübik) ifadesiyle aykırı düşmüştür. Bu fark eski kayıkhane girişi biçiminde belirgindir.” demiştir.

Kont Ostrorog Yalısı’nın mülkiyeti 6 Kasım 2000’de Rahmi Koç’a geçmiştir. Yalıyı restore ettiren ve 2003 yılından itibaren burada yaşayan Rahmi Koç, Kont Ostrorog Yalısını alma hikayesini bir gazeteye verdiği röportajda anlatırken ; “ Kont Jean Ostrorog ve ikinci eşi İşka ili uzunca zamandır tanışıyorduk. Beni ve Türkiye’den kendi çevresindeki dostlarını, yurtdışından misafirleri geldikçe tanıştırmak için yalıya sıklıkla davet ederdi. Çağrıldığım için onore olurdum. Yalının kullanım hakkı İşka’ya ait olmakla birlikte, çıplak mülkiyeti kontun ilk eşinden olan kızı Anne’e aitti. Ben yalıyı Anne’in kızı Angela’dan 19.000.000 USD. ödeyerek aldım. Bu yalıyı almamdaki tercih nedenim ise bu yalının asaleti ve soyudur …” şeklinde düşüncelerini ifade etmiştir.

Kaynakça:

O.Erdenen, Boğaziçi Sahilhaneleri I Anadolu Yakası, Kültür A.Ş., İstanbul 2006,  s.192-197

webarsiv.hurriyet.com

www.bosforce.com