III.Ahmet Çeşmesi – Sultanahmet
III.Ahmet Çeşmesi, Sultanahmet’de, Topkapı Sarayı’nın giriş kapısı ile Ayasofya arasında yer alır. Çeşme, 1728 yılında, Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın önerisiyle, III. Ahmet tarafından, Perayton adlı bir Bizans çeşmesi yerine inşaa edilmiştir. Zengin ve renkli dekorasyonu, taş ve bronz işçiliği, geniş saçaklarıyla Lale Devri’nin en karakteristik abidelerinden biri olan III.Ahmet Meydan Çeşmesi’nin, mimarı Mehmet Ağa’dır. Çesmenin planını bizzat III. Ahmet’in çizdiği, başmimar Mehmet Ağa’nın bu planı uyguladığı söylenir.
Osmanlı mimarisinin batı tesiri altında gelişen son dönemlerinde inşaa edilen ve klasik mimariden baroğa yönelişi gösteren bu abidevi çeşme, köşeleri yumuşatılmış dikdörtgen planlıdır. Merkezinde sekizgen prizma gövdeli su haznesi bulunan yapı, su haznesinin köşelerine yerleştirilen yuvarlak sebiller ve cephelerdeki çeşmelerden meydana gelmiştir. Sebillerin üzerine küçük birer kubbe oturtulmuştur. İki basamakla çıkılan bir zemin üzerine oturtulmuş olan ana kütle, bitkisel motifler, bezemeler, mukarnas ve palmet gibi mimari işlemelerle estetik bir görünüm kazanmış; bu estetik görünüm, niş ve bordürlerle desteklenmiştir. Ayrıca, madalyon içine alınmış “Maşallah” yazısı ve uzun vazolar içerisine yerleştirilmiş çiçek motifleri de dikkati çekicidir.
Çeşmenin tavan örtüsünü meydana getiren kurşun kaplamalı ahşap çatı dışa doğru genişletilerek, çeşmenin ana kütlesi güneş ışığı ve diğer çevresel zararlara karşı korunmuş; çeşmenin üzerindeki küçük kubbeciklerle ve ahşap saçaklardaki süslemelerle, çatı sanatsal bir değer kazanmıştır. Çeşmenin ta’lik hatla yazılan ve yapıyı çepeçevre kuşatan kasidesi, Kayseri ve Halep kadısı olan şair Seyyid Hüseyin Vehbi bin Ahmet’e aittir. Ayrıca çeşmenin Ayasofya’ya bakan yüzünde yer alan ve “Aç besmeleyle iç suyu Han Ahmet’e eyle dua” diye biten inşaa kitabesinin son beytini, III. Ahmet’in söylediği rivayet edilmektedir.
hümasultan kalkan
ben topkapıdakini istiyorum