Zeki Paşa Yalısı, Sarıyer’e bağlı  Rumelihisarı semtinde, Baltalimanı-Hisar yolunda, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nün ayağı altında yer alır. Yalı, XIX. yüzyılın 2.yarısında, mimar Alexandre Vallaury tarafından, Sultan II. Abdülhamit dönemi nazırlarından Tophane Müşiri Zeki Paşa(1849–1914) için inşaa edilmiştir. Müşir Zeki Paşa, Meşrutiyet’in ilanından sonra, Küçük Sait Paşa kabinesinde yalnızca yedi gün görev yapmış ve sonra da azledilmiştir.

Tophane Müşiri Zeki Paşa Yalısı, Boğaziçi’ndeki diğer yalıların farklı olarak, adeta bir şato görünümündedir. Yaklaşık 150 yıllık geçmişe sahip olan yalı, 5 katta 3.000 m2’ye yakın kapalı alanı(23 oda+8 banyo), 4.000 m2’lik bahçesi ve 130 metrelik rıhtımıyla, Boğaz’ın en görkemli yapılarından biridir.

Kayalar üzerine oturan yalı, Barok üsluptadır. Yapıya hem bahçeden hem de deniz tarafından girilebilmektedir. Bahçesinde mermer bir selsebili ve mermer bir havuzu yer alır. Binanın bahçeye yönelik, dikdörtgen mermer söveli, iki büyük bahçe kapısı bulunmaktadır. Bahçe girişleri simetrik olarak kuzeybatı ve güneybatıdan, iki kollu döner merdivenlerle sağlanmıştır. Yapıldığı dönemden kalan camekanlı bölümlerden, ikişer ayrı hole, buradan da geniş bir servis holüne girilmektedir. Servis holünün iki yanında büyük salonlar ve odalar yer alır. Zemin kattaki bu plan, diğer üç katta da tekrarlanmıştır. Üst katlara, yapının batı cephesindeki, çıkmalara oturtulmuş merdivenlerle çıkılır.

Yalının farklı renkte ve boyutlarda poligonal taşlarla  kaplı cepheleri, çıkmalarla hareketlendirilmiştir. Her kattaki çıkmalar ve pencereler birbirlerinden farklıdır. Pencere aralarında plasterler, kat aralarında da silmelere yer verilmiştir. Cephelerde dekoratif olarak İon başlıklı sütunlar ve  ajurlu kemerler görülür. Vahdettin’in kızı Sabiha Sultan ile son halife Mecit Efendi’nin oğlu Ömer Faruk Efendi evlenip, bu yalıya yerleşmişler; büyük kızları Neşlişah Sultan da bu yalıda dünyaya gelmiştir.

Bugün yeni sahibini bekleyen yalı, dünyada gayrimenkul sektörünün öncü kuruluşu olan Sotheby’s International Realty’nin anasayfasında,  networkün en değerli ikinci konutu olarak yerini almıştır.

Kaynakça:

O.Erdenen, Boğaziçi Sahilhaneleri II Avrupa Yakası, Kültür Yayınları A.ş., İstanbul 2006, s.340,341

Linkler:

sanattarihi.net

sothebyrealty.com