30 Mayıs 1453 sabahı İstanbul, yeni ev sahiplerini ağırlamaya hazırlanırken yeni başlangıçların da arifesindeydi kuşkusuz. Öyle ya her kent hangi ulusun bayrağı altında devam ediyorsa yaşamaya o ulusun kimliğine de bürünüverirdi usulca…

             Sultan II. Mehmet’in bin bir zahmetle fethettiği İstanbul, önceki ev sahiplerinin izleriyle olduğu kadar Osmanlı’nın izleriyle de dolu, dopdolu olmalıydı. Bir yandan yeni imar faaliyetleri başlarken bir yandan da Bizans’ın mirası olan eserlere bir nebze olsun Osmanlı kimliği verme telaşı başlamıştı fethin ardından…

             Bu eserlerden biri de şimdi Fatih ilçesine bağlı Vezneciler Kız Öğrenci Yurdu’nun hemen yanında gördüğümüz Kalenderhane Camii’nden biriydi. Fetihten hemen sonra bizzat Sultan II. Mehmet tarafından kuşatmadaki hizmet ve gayretleri nedeniyle Kalenderi tarikatı dervişlerine tahsis edilen yapı, o günden sonra Kalenderhane adıyla anılır olmuş.

             Bugünkü haliyle camiye çevrilmesi ise 18.yy’da Babüssade Ağası Maktul Beşir Ağa tarafından gerçekleşmiş. Camiyi gören dikkatli gözler, onun Osmanlı’dan çok daha öncelere ait olduğunu hemen fark edecektir.

             1935’li yıllara gelinceye kadar bütün yayınlarda Diakonissa Kilisesi olduğu ileri sürülen şimdilerin Kalenderhane Camisi’nin, bu tarihten sonra da Fatih Sultan Mehmet’in vakfiyelerinden birinde rastlanan bir bilgiye istinaden Akataleptos Manastırı Kilisesi olabileceğinden söz edilmiş. Son araştırmalarda bulunan Meryem’in iki fresko resminde karşılaşılan Kyriotissa lakabından dolayı da kilisenin Akataleptos Manastırı’na ait olmakla beraber Meryem’in adını taşıdığı sonucuna ulaştırmış araştırmacıları.

Read More

Şişli, İstanbul’un, Avrupa yakasında yer alan ilçelerinden biridir.Kuzeyde Mecidiyeköy, kuzeydoğuda Fulya, doğuda Teşvikiye-Nişantaşı, güneyde Osmanbey, Pangaltı, batıda Feriköy, Bomonti ve kuzeybatıda Okmeydanı semtleriyle sınırlı olan Şişli, doğuda Beşiktaş, kuzeyde Sarıyer, batıda Eyüp ve Kağıthane, güneyde  ise Beyoğlu ilçeleri ile komşudur.

Semtin adının nereden geldiğine dair farklı görüşler mevcuttur. Bunların içinde; şiş yapımıyla uğraşan ve şişçiler diye adlandırılan bir ailenin burada konağı olduğu,“Şişçilerin Konağı” ifadesinin zamanla “Şişlilerin Konağı” haline dönüştüğü ve Şişli isminin de buradan geldiği görüşü, en fazla kabul görenidir.

Şişli’nin tarihi, büyük ölçüde Beyoğlu’nun tarihine sıkı sıkıya bağlı kalmıştır. Beyoğlu nasıl Avrupai tarzda bir yerleşim olmuşsa, onun doğal bir uzantısı olarak gelişen Şişli de aynı özellikleri taşımış, Osmanlı İmparatorluğu’nun batılılaşma sürecine girişinin etkisiyle biçimlenmiş ve büyümüştür.

İstanbul’un Taksim’in kuzeyindeki bütün semtleri gibi Şişli de yeni bir yerleşimdir. İlçenin en eski mahallesi olan Tatavla(Kurtuluş)’ nın (http://www.degisti.com/index.php/archives/8135)16. yy’da kurulduğu ileri sürülür. 17. yy’da Taksim’ den Pangaltı’ ya doğru uzanan yolun iki yanında mezarlıklar; 18. yy’da Şişli ve Mecidiyeköy yörelerinde bağlar ve bostanlar yer alırdı. Balmumcu Çiftlik Hümayunu Şişli’ ye kadar uzanıyordu.

Abdülmecit döneminde (1839-1861) imparatorluğun sınır bölgelerindeki yurtlarından olan birçok göçmen İstanbul’a sığınmış; bunlardan bir bölümü Şişli’ nin hemen kuzeydoğusunda arpa tarlaları ve dutlukların bulunduğu alana yerleştirilmiştir. Bu kırsal yerleşim yerine padişahın adıyla Mecidiyeköy(http://www.degisti.com/index.php/archives/3288) denmiştir.  1870’de Beyoğlu yangınında evsiz kalan Levantenler ve gayrimüslimler Harbiye(http://www.degisti.com/index.php/archives/5104) çevresinde inşaa edilen kagir binalara taşınmışlardır. Matbaa-i Osmaniye’yi kuran Osman Bey de Harbiye ile Şişli arasında bir arazi satın alarak bu arazide konak yaptırmıştır, ki Osmanbey semtinin (http://www.degisti.com/index.php/archives/2500)adı bu konaktan gelir.

Read More

İstanbul Amerikan Robert Lisesi veya eski ismiyle Robert Koleji, Osmanlı İmparatorluğu bünyesinde “Amerikan usulü” eğitim vermek amacıyla 1863’de İstanbul’da kurulmuş olan okuldur. Halen Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı, yabancı dilde (İngilizce) eğitim yapan özel bir eğitim kurumu olarak hizmet vermektedir. Karma eğitim veren, hem gündüzlü hem yatılı öğrencileri olan Robert Lisesi’nin, eğitim süresi hazırlık dahil beş yıldır. Okul öğretmelerinin ve yöneticilerinin % 50’si Türk, % 32’si Amerikalı, % 8’i İngiliz, % 10’u da farklı milletlerdendir.

Okul, tanınmış tüccar New York’lu Mr.Christopher Rheinlander Robert ile bir eğitmen, mucit, teknisyen ve mimar olan Dr. Cyrus Hamlin tarafından kurulmuştur. Robert Koleji ve kardeş okulu Amerikan Kız Koleji, ABD sınırları dışında kurulan ilk Amerikan okullarıdır.

Read More

Eski İngiliz Bahriye Hastanesi, Galata’da Bereketzade Sokağı’nda yer alır. 1904’de planını H.Percey Adams’ın çizdiği yapı, kuleleriyle adeta bir şato görünümündedir.

 1580’de diğer Avrupa ülkelerine tanınan kapitülasyonların bir benzerinin İngilizlere de verilmesiyle, İstanbul Limanı’nda İngiliz gemileri ve gemicileri sıkça görülmeye başlanır.Denizciliğe dayalı kıtalararası bir sömürge imparatorluğu kurma aşamasındaki İngiltere, Osmanlılarla hep dostluk içinde kalmayı sürdürmüştür. Kırım Savaşı süresince İngilizlerin, İstanbul Limanı yönetimini kendi uyruğundaki denizcilerle ele geçirme çabası sonucu, liman çevresindeki etkinlikler yoğunlaşır. Hem bunlara hem de savaşta yaralanacaklara hizmet verecek bir hastanenin kurulması zorunlu görülür. Hastane yönetimini Galata’da Voyvoda Caddesi üzerinde açılmış olan İngiliz Konsolosluğu denetleyecektir.

Read More

Osmanlı’da önde gelen devlet adamlarının hemen hemen hepsinin en büyük tutkusuydu kendi adını taşıyan eserler yaptırmak. Bazen iskana açılmak istenen bir yer için bizzat padişahın emriyle bu isteklerini gerçekleştirirler, bazen de yaptıracakları esere de yere de kendileri karar verirlerdi.

             İşte Davutpaşa – Kocamustafapaşa arasında gördüğümüz tam da İstanbul’un yedinci tepesi üzerinde yükselen bu külliye de Osmanlı’ya üç kez sadrazamlık yapmış Hekimoğlu Ali Paşa’nın kendi adına yaptırdığı eserlerden biridir.

             1689 yılında İstanbul’da dünyaya gelen Ali Paşa, Hekimbaşı olan babası Nuh Efendi’den dolayı Hekimoğlu olarak anılırdı. Akıllı, alim, tedbirli, yiğit, sağlam görüş sahibi, cömert ve kerim bir zat olup, idarede pek bir şiddetliydi. Tüm otoriter görünüşüne karşılık Âli mahlası ile şiirler yazmayı da ihmal etmezdi.

             Çok iyi eğitim gören Ali Paşa’nın Osmanlı devlet adamlığı serüveni ise Sultan III. Ahmet tarafından “Hassa Silahşörü” olarak saraya alınmasıyla başlar. 1713’de Zile Voyvodası, 1719’da Türkmen Ağası, 1722’de Adana Valisi olur ve bu yöre de devlet otoritesini zayıflatan pek çok aşireti de dize getirir.

            1724’de Halep Valiliği’ne daha sonra ise Anadolu Beylerbeyliği’ne atanan Ali Paşa, 1726 yılında hastalığından dolayı görevinden istifa eden Abdullah Paşa’nın yerine Doğu Sedarlığı’na atanır. 1731’deki Kuzican Seferi’ni başarıyla sonuçlandırınca da Sultan I. Mahmut tarafından sadrazamlığa getirilir.

Read More

Cemil Topuzlu Köşkü ya da İpar Köşkü, Göztepe Çiftehavuzlar’da Operatör Cemil Topuzlu Caddesi’nde yer alır. Köşk, denize 165m. cephesi bulunan, 30 dönümlük arazi üzerine 1901 yılında Cemil Topuzlu tarafından yaptırılmıştır.

Köşkün adı,mimar Vedat Tek’in yapıları listesinde görünmesine rağmen, Cemil Topuzlu’nun anılarında köşkün mimarı olarak Alexandre Vallaury’nin adı geçmektedir. Projesi 1900 yılında hazırlanan köşkün yapım aşamasında Vedat Tek’in ilgilenmiş olması muhtemeldir. Ancak yapının mimarisi Vallaury’nin üslubuna daha yakın durmaktadır.

Cerrahi profesörü ve  general Cemil Topuzlu, profesörlüğü sırasında Abdülhamit’in oğullarından birini bir operasyonla kurtarınca, kendisine mareşal rütbesi verilmiştir. Türkiye’ye modern tıbbı ve cerrahiyi getirenlerin önde gelenlerinden olan Topuzlu, Meşrutiyet Döneminde iki kez tıp fakültesi dekanlığı yapmış, 1911’de fakülteyle arasında çıkan bir anlaşmazlık nedeniyle öğretim üyeliğinden çekilmiştir.Bir süre Avrupa’da incelemelerde bulunan Topuzlu, döndükten sonra 1912-1919 arasında iki kez İstanbul Belediye Başkanlığı yapmıştır. Kurtuluş Savaşı döneminde 3 ay kadar Damat Ferit Paşa kabinesinin Bayındırlık Bakanı olmuş, daha sonra politikadan çekilmiştir.

Read More

2000’li yılların başlamasıyla insanoğlu yeni bir yüzyıla adım atarken, ülkemizde  peşi sıra kurulan yeni müzeler, klasik müzecilik anlayışını da adeta topyekün rafa kaldırdı. Müze, sadece saklanan eski eserlerin sergilendiği, şehirde yaşayanlardan ziyade turistlerin daha çok rağbet ettiği yerler olmaktan çıkıp bir yaşama alanı haline dönüşmeye başladı.

            Sürekli sergilerin yanında sunulan süreli sergi imkanları, seminerler, söyleşiler, film gösterimleri, eğitim programları gibi yenilikler bu yeni müzecilik anlayışının yepyeni katkıları olarak girdi yaşamımıza.

             Karaköy rıhtımında kurulan İstanbul Modern’de bu yeni anlayışın en güzel temsilcilerinden biri olarak İstanbul’un, İstanbullunun, hayatımızın tam da içinde 11 Aralık 2004’den beri…

Read More