Aksaray meydanının kuzeybatı kesiminde İstanbul’un belki de en süslü camilerinden biri yükselir: “Pertevniyal Valide Sultan Camii”

Yıllarca Aksaray’dan Beyazıt, Topkapı ve Taksim yönüne giden araçların geçtiği kavşağın orta yerinde ıstırap içinde ömrünü sürdüren camiyi gördüğünde hayran kalan Berlin Teknik Üniversitesi Dekanı Prof. Kramer, ‘‘Böyle bir eser bizde olsa, yanından motosiklet bile geçirmeyiz’’ demişti.

 Bizlerse her iki yandan akıp giden trafiğin tam da ortasında bırakıvermişiz bu güzelim eseri. Zamanla egzoz dumanlarının zehirleyici etkisiyle parça parça dökülen zarif küfeki taşıyla örülmüş beden duvarları yaklaşık 4 yıl önce başlayan restorasyon çalışmaları sayesinde bir nebze olsun soluk almaya başlamış neyse ki.

             Caminin banisi Pertevniyal Sultan, oğlu Sultan Abdülaziz’in tahta çıkmasıyla birlikte valide sultan olmuş ve İstanbul’a hayır eserleri kazandırma geleneğine uyarak kentin muhtelif semtlerinde sebiller ve çeşmeler yaptırırken, İstanbul’un sonuncu valide camii olan bu camiyi yaptırmak da ona nasip olmuş.

Read More

Rüstem Paşa Kervansarayı, Karaköy Perşembepazarı’nda Kürekçiler Caddesi’nde yer alır. Kanuni Sultan Süleyman’ın sadrazamı ve damadı Rüstem Paşa tarafından 1544-1550 yılları arasında Mimar Sinan’a yaptırılmıştır. Yapı, Rüstem Paşa’nın 1561 tarihli vakfiyesinde “Kurşunlu Han” adı ile geçer.

Tarihi yarımadanın karşısında, Galata surlarının iç tarafına paralel olarak inşaa edilen kervansaray, 16.y.y.’ ın yoğun ticari hayatına hizmet vermiştir. 13.y.y.’dan kalma Saint Michele isimli bir Ceneviz Katedrali’nin yıkıntıları üzerine yapılan han, iki katlı olarak inşaa edilmiştir.

Muhtelif dönemlerde yapılan değişiklikler hanın genel karakteristiğini etkilememiş, yapı günümüze büyük ölçüde özgün olarak ulaşmıştır. Binaya giriş dar cephedeki sivri kemerli bir kapıdan sağlanmaktadır. 85x35m. ölçülerinde dikdörtgen planlı yapının, sivri kemerli bir revakın çevrelediği 8.25x47m.’lik iç avlusunun merkezinde, ikinci kata çıkan merdivenleri yer alır.

Read More

Ayia Paraskevi Rum Ortodoks Kilisesi, Hasköy’de Baçtar Sokak ile Çançan Sokak arasında yer alır.  Azize Paraskevi’ye adanmış olan kilise, bir zamanlar cemaatin önde gelen kişilerinin gömüldüğü yer olması dışında, erken dönemlere ait ikonaları açısından da önem arz etmektedir. Yapıya genel olarak eklektik üslup hakimdir.

Romalı zengin bir ailenin üç kızından biri olan Paraskevi, ailesinin ölümünden sonra hristiyan olmuş ve bütün mallarını fakirlere dağıtarak Roma çevresinde hristiyanlığı yaymağa çalışmıştır. Hristiyanların takip edildiği bu yıllarda, İmparator Antoninus Pius (138-161)’un emriyle tutuklanmış ve başı kesilerek 26 Temmuz’da öldürülmüştür. Hıristiyanlığın kabulünden sonra ilk azizelerden kabul edilmiş ve bakire olduğu için “Parthenomartis” ünvanın almıştır.

Kitabesinden anlaşıldığına göre ilk kilise, Eflak Voyvodası Konstantin Brankovanos’un yardımlarıyla 1692’de inşaa edilmiştir. Daha evvelce kilisenin bulunduğu yerde aynı adı taşıyan bir ayazmanın bulunduğu, 1583 ve 1604 listelerinde yazılıdır.  Ayrıca 1652’de İstanbul’a gelen Antakya Patriği’nin katibi Paulus da raporunda bu ayazmadan bahsetmiştir.

Read More

Yüksek Kaldırım, Karaköy Caddesi ile Bankalar Caddesi’nin (http://www.degisti.com/index.php/archives/10356 ) kesiştiği noktadan başlayıp, Tünel( http://www.degisti.com/index.php/archives/1632 ) meydanına kadar çıkan ve bir zamanlar merdivenlerden ibaret olan caddedir.

Cenevizlilerin şehircilik anlayışında, denize dik inen birçok sokağa merdivenler döşenmiş, böylece yokuş hali yumuşatılmıştır. Yüksek Kaldırım’da, Cenevizliler dönemine ait olan bu sokaklardan biridir.

Kuledibi’ne kadar  aynı isimle çıkan Yüksekkaldırım, Serdar-ı Ekrem dönemecinden itibaren Galip Dede Caddesi ismini alır ve Tünel’e ulaşır. Cadde ayrıca ortasından geçtiği semte de adını vermiştir.

Read More

Arnavutköy Akıntıburnu’nda sahil yolunun hemen üzerinde Boğaz’a komşu şirin bir cami yükselir. Arnavutköy Camii veya Akıntıburnu Camii gibi isimlerle de anılan bu cami, Sultan II.Mahmut tarafından oğlu Şehzade Tevfik adına yaptırılmış Tevfikiye Camii’dir aslında.

           Akıntıburnu’na hakim bir konumda olan caminin yapımına 1832 yılında başlanır, tamamlandığında tarihler 1838’i gösteriyordur. Mimarı bilinmez. 19.yy’da çileğiyle meşhur güzel bir köy olan Arnavutköy’de nüfusun çoğunluğunu Rum ve Museviler oluştururken Müslüman nüfusu yok denecek kadar azdı. Hal böyleyken caminin kışlada bulunan askerlerin ibadetlerini yerine getirebilmeleri için yapılmış olabileceği düşünülür.

Read More

Rusya Büyükelçiliği Yazlık Sarayı, Sarıyer’de Meserburnu Caddesi üzerinde yer alır. Yapının inşaa tarihi tam olarak bilinmemekle beraber, 18.yüzyıl sonlarından itibaren seyahatnamelerde ve Bostancıbaşı defterlerinde adı geçmektedir. Yalı, günümüze kadar ulaşabilmiş en  erken tarihli elçilik binalarından biridir.

 18.y.y. sonlarında ve 19.y.y. başlarında, İstanbul’daki en güzel ve en ünlü bahçelerden birine sahip olan Rusya Büyükleçiliği Yazlık Binası,17.123m^2’lik büyük bir ormanlık arazi içinde yer alır. Yalın çizgisi ve formlarıyla yapı,neoklasik üslubu yansıtmaktadır.

 İstanbul’da kaldığı 1784-1802 yılları arasında Boğaziçi’ni pek çok kez betimleyen Melling’in, gravürlerinden birinde Rus Elçiliği Yazlık Sarayı açıkça görülmektedir. Bu gravürde saray,denize dik konumda iki yan kanat ve bunları birleştiren bir orta bölümden müteşekkildir. Bugünkü sarayın orta bölümü, gravürdeki halinden farklıdır, ki bu da orta bölümün sonradan yapıldığına işaret eder.

Read More

Bebek Camii ya da asıl adıyla Hümayun-u Abad Camii, Bebek’de; Cevdet Paşa Caddesi üzerinde,Bebek Vapur İskelesi’nin hemen yanında bulunmaktadır. 1912 yılında Mimar Kemalettin tarafından,burada daha önceleri Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından yaptırılmış olan bir caminin yerine inşaa edilmiştir.

1726’da Boğaziçi’nde, Sultan III. Ahmet’in ünlü Sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından, Bebek Köyü yazlık bir yerleşim yeri olarak düzenlenirken, Padişah için yapılan Hümayun-u Abad Kasrı yanına, bir de cami yaptırılır.

Bebek Camii hakkında Hadika’da şunlar yazar: “Fevkani bir camidir. Altında mektebi ve minaresinin altında çeşmesi vardır. Minareye çeşme haznesinden çıkılır. Çeşmenin üstünde 1138 tarihi vardır. Karşısındaki tek hamam (Bebek Hamamı) bu caminin vakfı olan yapılardandır. Cami-i Şerif’in yanında Hümayun-u Abad adında bir kasr vardır ki halk ağzında Bebek Köşkü denilir.”

Read More