Bankalar Caddesi – Voyvoda Caddesi
Karaköy’de yer alan Bankalar Caddesi ya da Voyvoda Caddesi, sadece bir caddeden ibaret olmayıp, çevresindeki bölgeyi de tanımlar. Cadde, batıda Okçu Musa ile Şair Ziya Paşa caddelerinin kesiştiği meydandan başlayıp, Karaköy Caddesi ile Yüksekkaldırım Caddesi’nin birleştiği noktada biter.
Caddeye Voyvoda ( Slavcada bey, ağa ) adının verilmesinin, Osmanlı zamanında Galata’nın bir Voyvoda tarafından yönetilmiş olmasından kaynaklandığı söylenir.
Oluşumu 1840’larda başlayan ve 1870’lerden sonra en önemli dönemini yaşayan Voyvoda Caddesi, 19. y.y.’da Osmanlı İmparatorluğu’nun, 1930’lara kadar da Türkiye Cumhuriyeti’nin mali hayatında önemli bir rol oynamıştır.
Galata’nın iç surları boyunca uzanan bir yol olan Voyvoda Caddesi’nin önemi, daha 14. yüzyılda burada bulunan Palazzo del Comune’den, Ceneviz Meclis Binası ve Pazar Meydanı’ndan anlaşılmaktadır. Evliya Çelebi de burada “kat kat kargir” Cenevizli binaları olduğunu söyler.
Bölge 16-17. y.y.’larda konutların çoğunlukta olduğu bir yerleşim bölgesi iken, 19. y.y.’ın ilk yarısında bankerler, yavaş yavaş Galata ve çevre sokakları içinde yeni bir ticari kolonisi oluşturmaya başlamışlardır. 19.yüzyılın ikinci yarısında Voyvoda Caddesi yeni iş merkezleri ile dolmuş, zamanla cadde de farklı sektörlerden de işyerleri açılmıştır.
Osmanlı Bankası (Bank-ı Osmani-i Şahane), 1Haziran 1863’de Bankacılar Sokağı no. 9’da resmi olarak açılmıştır. 19. yüzyılda yaşamış olan banker A. Kamondo’nun yaptırdığı Bankalar Caddesi’ne inen Kamondo Merdivenleri ise 1875 yılına aittir. (http://www.degisti.com/index.php/archives/5096 )
Dünyanın en eski 2. yeraltı toplu taşıma sistemi olan Tünel’in(http://www.degisti.com/index.php/archives/1632 ) Karaköy durağı Bankalar Caddesi’nin doğu girişinde yer alır. 1880 yılında gelindiğinde caddede Alman Postanesi, Ticaret Borsası binaları da görülür.
Osmanlı Bankası’nın ve Reji İdaresi’nin Voyvoda Caddesi’nde görkemli binalara taşınması sonrasında, Selanik Bankası (Banque de Salonique), Alman Bankası ( Deutsche Bank), Rus Dış Ticaret Bankası (Banque Russe pour le Commerce Etranger), Atina Bankası (Banque d’Athénes), Şark-ı Karip Ticaret Bankası Ltd (Commercial Bank of the Near East Ltd), Hollantse Bank-Uni, Banco Di Roma, Banca Commerciale Italiana gibi bazı bankalar da burada yer edinmeye başlamışlardır. Sümerbank, Garanti Bankası, T.C.Merkez Bankası,Tutum Bankası gibi yeni bankalar ve daha sonrasında da sigortacılık şirketleri zaman içinde buraya yerleşmiştir.
1940’lı yıllara gelindiğinde Voyvoda Caddesi üzerinde Adalet, Agopyan, Ahmet Ağa, Alime, Alyon, Ankara, Sigorta, Assicurazioni Generali, Bahtiyar, Bereket, Bozkurt Jeneral, Çınar, Güven, Hazeran, İstikamet, İş Bankası, Ünyon, Kevork Bey, Minerva ( http://www.degisti.com/index.php/archives/5523 ), Nişastacıyan, Nur, Soma, Şark, Uzun ve Voyvoda gibi birçok han bulunuyordu.
Zamanla, çevrenin Bankalar Caddesi diye adlandırılmasına vesile olan bankaların çoğu buradan ayrılmış, cadde, daha az sayıda banka ( TEB, HSBC,Türkiye İş Bankası v.s.) ile elektrik malzemesi satan dükkanların ve ithalatçıların yan yana dizildiği bugünkü görünümüne ulaşmıştır.
Linkler:
tarihvakfı.org
ayfer
Yıllar önce Gezi Dergisi bir rehber dağıtmıştı İstanbul’un tarihi-turistik pek çok noktasını anlatan. İlk orada görmüştüm Kamondo Merdivenlerini peşime arkadaşlarımı takıp onu bulmaya gitmiştik, görünce çocuklar gibi sevinip fotoğraflar çekmiştik. Sanki başka bir ülkedeymişiz gibi hissetmiştik bunu başarabilen başka bir kent daha var mıdır yeryüzünde? “Boşuna değil İstanbulum seninle uğraşmam, sana şiirler yazmam. Her bir köşeni deli gibi arşınlamam. Şu nefesi senin gölgen altında almak bile başlı başına bir mutluluk…”