Nişantaşı

Nişantaşı, merkezi, Valikonağı Caddesi ile Teşvikiye Caddesi’nin kesiştiği kavşakta yükselen anıt taş olan semttir. Şişli ilçesine bağlı olan Nişantaşı, Maçka, Harbiye, Osmanbey ve Sultan Abdülmecit’in kurduğu bir semt olan Teşvikiye ile çevrelenmiştir.

Tarihi 19. yüzyıldan geriye gitmeyen Nişantaşı, Osmanlı’da ilk Nizamı Cedit’in kurulduğu zamanlarda, ordunun atış talimleri yaptığı alandı. Atış talimleri sırasında padişahın namaz kılıp dinlenebilmesi için yapılan ahşap mescit, bugünkü Teşvikiye Camii’ nin ( http://www.degisti.com/index.php/archives/5892 ) temeli olup, Nişantaşı’nda yapılan ilk bina olma özelliğine sahiptir. Teşvikiye Camii’nin avlusunda bulunan iki nişan taşından III. Selim’ e ait olanı 1790-91; II. Mahmut’a ait olanı ise1811 tarihini taşır. Abdülmecit 1853-54’de Teşvikiye Camii’ni yenilettiği gibi burada bir mahalle kurulması isteğini de, iki anıt taşa kazıttığı yazıyla belgelemiştir. Bu iki taştan biri bugün Teşvikiye(Harbiye)Polis Karakolu’ nun yanındaki boşlukta, diğeri Teşvikiye Caddesi, Rumeli Caddesi ve Valikonağı Caddesi’nin kesiştiği kavşakta bulunmaktadır. Aynı tarzda yapılmış her iki taşın üstünde de “Eser-i Avatıf-ı Mecidiye Mahalle-i Cedide-i Teşvikiye” (Abdülmecit’in karşılıksız iyilikseverliğinin eseri olan yeni Teşvikiye Mahallesi) ibaresi yer alır.

Teşvikiye ‘deki ilk hareketlenme, 18. yüzyılın ilk çeyreğinde, tersane yöneticiliği yapan Hacı Hüseyinadında birinin burada arazi satın alıp, kendisine ait bir bahçe oluşturmasıyla başlamıştır. Sultan Abdülmecit’in yöreye ilgisi, Dolmabahçe Sarayı’na taşınmasıyla daha da artmış, 1857’de şehzadelerinin sünnet düğünlerinin “Nişantaşı Sahrası” nda yapılmasını emretmiştir.

On yıl sonraki kayıtlara bakıldığında, Nişantaşı’nın imara açıldığı, ilk konakların yapılmaya başlandığı görülür. Semt, Sultan II. Abdülhamit‘in tahta geçmesinden sonra, devlet adamları için bir lojman bölgesi kimliği kazanmıştır. Dönemin tüm ileri gelenleri saraydan verilen talimata uyarak bu bölgeye yerleşmiş; II. Abdülhamit 1892‘de semt sakinleri için Meşrutiyet Camii‘ni yaptırıp, babasının inşa ettirdiği Teşvikiye Camii‘ni de tamir ettirmiştir.

O dönemde İstanbul’un en modern yerleşimi olan Pera’ya yakın olması dolayısıyla da iyice popüler olmuştur; Nişantaşı. Saraylara ve konaklara, 1910’lardan başlayarak apartmanlar da eklenecektir. 1930’lardan sonra, Taksim, Harbiye, Osmanbey, Şişli gibi semtlerle birlikte İstanbul’un en hızlı apartmanlaşan semtlerinden biri durumuna gelen Nişantaşı, özellikle üst ticaret ve sanayi kesiminin tercih ettiği bir yerleşme yeri hüviyetini korumuş, anacaddeler boyunca sıralanan mağazalar da bunu desteklemiştir.

Nişantaşı 1950’lere kadar kır-kent görünümünü sürdürmüştür. 1940’larda Taksim-Harbiye arasına bakıldığında, ana yolun sağ tarafında askeri tesisler, mezarlıklar ve bahçeler, arkalarda ise bostanlık görülür. Sol yan daha hızla iskan edilmiştir. 1961’de kaldırılan, Maçka-Beyazıt, Maçka-Tünel, Maçka-Fatih ve Harbiye-Fatih güzergahları arasındaki tramvaylar uzun zaman semtin başlıca toplu ulaşım aracı olmuştur.

1970’lerde İstiklal Caddesi’nin eski niteliğini yitirmeye başlamasıyla, ünlü mağazalar Nişantaşı’nda iyice yoğunlaşmaya başlamıştır. Bugün, dünyaca ünlü markaların mağazalarının yer aldığı Abdi İpekçi Caddesi ( http://www.degisti.com/index.php/archives/1994 ) ile daha mütevazi markaların yer aldığı,herzaman yoğun bir trafiğe sahip Rumeli Caddesi ( http://www.degisti.com/index.php/archives/4913 ) ile, sanat galerileri, lokantaları, kafeleri, sağlık kuruluşları ile İstanbulluların sosyal yaşamın önemli bir parçasıdır; Nişantaşı. Daha çok semt alışveriş merkezi niteliğindeki Citys Nişantaşı’nın açılmasıylada, Nişantaşı’nda açıkhavada alışveriş keyfine bir alternatif oluşmuştur.

2010’lu yıllara gelindiğinde Nişantaşı, İzmir Palas, Maçka Palas (http://www.degisti.com/index.php/archives/6191)gibi ), Teşvikiye Camii, Narmanlı Apartmanı ( http://www.degisti.com/index.php/archives/2583 ), Teşvikiye Polis Karakolu(http://www.degisti.com/index.php/archives/5919 ) gibi yapılarla tarihi dokusunu bir nebze koruyabilmiştir.

Nişantaşı deyince değinmeden geçemeyeceğim bir konu da doktor muayenehaneleri. İstanbul’un hatta Türkiye’nin en iyi doktorlarının özellikle de akademisyen doktorlarının özel muayenehaneleri Nişantaşı ve çevresinde toplanmıştır.