Rüstem Paşa Kervansarayı, Karaköy Perşembepazarı’nda Kürekçiler Caddesi’nde yer alır. Kanuni Sultan Süleyman’ın sadrazamı ve damadı Rüstem Paşa tarafından 1544-1550 yılları arasında Mimar Sinan’a yaptırılmıştır. Yapı, Rüstem Paşa’nın 1561 tarihli vakfiyesinde “Kurşunlu Han” adı ile geçer.

Tarihi yarımadanın karşısında, Galata surlarının iç tarafına paralel olarak inşaa edilen kervansaray, 16.y.y.’ ın yoğun ticari hayatına hizmet vermiştir. 13.y.y.’dan kalma Saint Michele isimli bir Ceneviz Katedrali’nin yıkıntıları üzerine yapılan han, iki katlı olarak inşaa edilmiştir.

Muhtelif dönemlerde yapılan değişiklikler hanın genel karakteristiğini etkilememiş, yapı günümüze büyük ölçüde özgün olarak ulaşmıştır. Binaya giriş dar cephedeki sivri kemerli bir kapıdan sağlanmaktadır. 85x35m. ölçülerinde dikdörtgen planlı yapının, sivri kemerli bir revakın çevrelediği 8.25x47m.’lik iç avlusunun merkezinde, ikinci kata çıkan merdivenleri yer alır.

Zemin kattaki payeler ile duvarlardaki derz ve tuğla tezyinat, Saint Michele Kilisesi’nin kalıntılarına aittir. İkinci kattaki destek ve taşıyıcılar ise tamamen 16. yüzyıl Osmanlı mimarisi üslubundadır. Yapının pencereleri dikdörtgen taş sövelidir. Avlunun üst kısmını dolaşan tuğla kirpi saçaktan bazı parçalar günümüze gelebilmiştir.

 Hanın odaları beşik tonozla, revak bölümü ise kubbelerle ile örtülmüştür. Kurşunlu Han’a adını vermiş olan çatısını kaplayan kurşunları, 1970’li yıllarda sökülüp satılmıştır.

 Yapının hemen girişindeki çeşme yalağı, erken Bizans döneminden kalma bir sütun başlığının oyulmasıyla yapılmıştır.

 2010 Avrupa Kültür Başkenti olan İstanbul’da, tarihi mekanların restorsyonuna hız veren Vakıflar Genel Müdürlüğü ve İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı, Kurşunlu Han’ın restore edilip, turizme kazandırılması için de bir proje geliştirmiştir. İçinde bugün daha çok hırdavatçıların, tornacıların ve depoların yer aldığı yapıyla ilgili bu umut verici projenin hayata geçirilmesi hala bekleniyor…

Kaynakça:

B.Oğuz Aral, İstanbul’un 100 Mimar Sinan Eseri, Kültür Yayınları A.Ş., İstanbul 2010, s.124-125

Siyah-beyaz fotoğraf Can Onur’a,  renkli fotoğraf Gönül Kıvılcım’a aittir.

Linkler:

Arkitera.com

Sanattarihi.net