Tophane, Beyoğlu’na bağlı bir semttir. Fetihten önce oturulmayan kırlık ve bahçelik bir bölge iken fetihten sonra topçuların kışla bölgesi olmuştur.

Bizans devrinde ‘’Metopon’’ olarak adlandırılan yerleşimin, güzel görünümünden dolayı ‘’Gümüş Şehir’’ (Argyropolis) olarak anıldığı da bilinir. Bu dönemde bölgede ” Ste. Irene’’ veya ‘’Hadrien ve Natalie Kilisesi’’ nin bulunduğu söylenmektedir, ki Tophane binaları ve kışlası 1955 – 1956 da yıktırılırken, Nusretiye Camii karşısına isabet eden bir yerde, bir Bizans Kilisesi’ne ait olduğu düşünülen bazı temel izleri ve tuğla duvar parçaları ortaya çıkarılmıştır.

Tophane Kışlası 1823 Firuzağa yangınında yanmış, sonra yenilenmiştir. Bu yenileme sırasında Nusretiye Camii( http://www.degisti.com/index.php/archives/629 )’de yapılmıştır.

Tophane’nin 1950’lerde yol genişletme çalışmaları sırasında birçok yapısı yok edilmiş, meydanın önüne gümrük binaları yapılarak semtin Boğaziçi’yle(http://www.degisti.com/index.php/archives/511) irtibatı kesilmiştir. Kışlalar sahasında bugün sadece 1848 tarihli, bugün depo olarak kullanılan saat kulesi ve Mecidiye Kasrı (1848-1849) kalmıştır. Tophane_i Amire binası ise bugün Mimar Sinan Üniversitesi Kültür Merkezi olarak kullanılmaktadır. Bölgedeki topların bazıları,  II. Abdülhamit tarafından ıldız Sarayı’nda(http://www.degisti.com/index.php/archives/20638 koruma altına alınırken, birçoğu da işgal yıllarında İtalyanlara hurda niyetine satılmıştır.

Tophane semti içerisinde varlığı bilinip de bugüne ulaşmamış olan birçok tarihi yapı vardır.  IV. Murat döneminde Mahmut Çavuş tarafından yaptırılan Çivililimanı (İzâri Mehmed Efendi) Mescidi, Dizbariye Yusuf Efendi Camii bunlardan bazılarıdır. Kadiriler Yokuşu’nda bulunan 1630 tarihli Kadiri Tekkesi ise halen faaliyet göstermektedir. Tophane Meydan Çeşmesi, semt ile özdeşleşmiş önemli bir eserdir. ( http://www.degisti.com/index.php/archives/6416 )

Tophane deyince akıllara bugün daha çok İstanbul Modern(http://www.degisti.com/index.php/archives/14239), nargile kafeleri ve Amerikan pazarı gelmektedir.

Yukarıdaki fotoğraflardan 1965 yılını gösteren Charles W. Cushman’a aittir. Günümüz fotoğrafı ise Behzat Baran Ayhan’a aittir.

Linkler:

http://tr.wikipedia.org

Beyoğlu Belediyesi Web Sitesi

indiana.edu/cushman