Osmanlı Bankası Müzesi, Karaköy’de(http://www.degisti.com/index.php/archives/581), Voyvoda Cadddesi( http://www.degisti.com/index.php/archives/10356)üzerinde yer alır. Mimar Alexandre Vallaury tarafından inşaa edilen yapı, 27 Mayıs 1892’de hizmete girmiştir.

Özgün halini yıllar önce yitiren ve yüzyılı aşkın bir süredir Osmanlı Bankası olarak tanınan abidevi yapı, esasen iki ayrı kuruluşun yönetim merkezi olarak tasarlanmıştır; Osmanlı İmparatorluğu Tütün Rejisi Şirketi ve Osmanlı Bankası. Tütün Rejisi’ne ait Voyvoda Caddesi üzerindeki arsanın bir bölümü, 1880’lerin sonunda Osmanlı bankası’na devredilmiş ve her iki kuruluş için de levanten mimar Alexandre Vallaury görevlendirilmiştir.

Londra’dan getirilen, tamamen çelikten ve bugün bile uzmanları şaşırtan bir kilit düzenine sahip olan 3 katlı, 4 kapılı kasa kurulmuş ve bina bu kasa dairesi üzerine inşaa edilmeye başlanmıştır. Kasa dairesi 1 cm kalınlığında sactan yapılmış, sac mekanın dışında 3 katmandan oluşan duvarlar, 110 ve 70 cm kalınlığında beton profillerle desteklenmiş tuğlalarla örülmüş ve statik hesapları bu duvarlar üzerine kurulmuştur.

Osmanlı Bankası Binası ilk yapıldığında, bodrum katında mahzen, depo ve ahırlar, zeminin altındaki katta; ünlü kasa imalatçısı Samuel Chatwood’a sipariş edilen ve adını dönemin 20 kuruşluk sikkelerinden alan mecidiye kasası ile yemekhane, zemin katında şube mekanı, birinci katta; genel müdürün özel ve makam odalarının yanı sıra, sekreter ve tercümanların büroları, ikinci katta; muhasebe şefi ve servisi, Hükümet Nazırı ve müfettişlik odaları, tavan arasında ise iaşe dairesi, arşiv servisi ve hizmetli odalarından oluşmaktaydı.

Galata’nın siluetinde önemli bir yere sahip olan Osmanlı Bankası Binası’nın en ilginç yanı, ön ve arka cephelerinde görülen üslup farklılığıdır. Yapının Voyvoda Caddesi’ne bakan ön cephesinde kullanılan neoklasik ve neorönesans öğeler, dönemin Avrupa’sında bir banka merkezinden beklenen görkemi ve ağırbaşlılığı yansıtır. Perşembe Pazarı’na yani Haliç’in ötesindeki eski İstanbul’a bakan arka cephe ise çok daha hareketli, hatta belli ölçüde oryantalist çizgiler taşımaktadır. Vallaury  binanın bu cephesine geleneksel konutları anımsatan iki küçük köşk yerleştirmiştir. Yapıda iki cephe arasındaki üslup farklılığı, bankanın batı ve doğu arasındaki konumunu simgelemektedir; adeta. Bu mimari dil, giriş avlusunda karşılıklı olarak yer alan kitabelerde de görülür. Kitabelerden birinde yer alan Latince alıntı dostluğun önemini vurgulamakta, Arapça olanı ise para kazanmayı övmektedir. Yapının bugün var olmayan yan cephelerinde ise uzun demir çubukların desteklediği geniş saçak, Haliç cephesinin de egemen öğesidir. Köşeleri dönen saçak, ortalarda kesilerek, üstündeki katlara olağanüstü bir hareketlilik kazandıran başka öğelerle donatılır.

Tarihi Osmanlı Bankası Binası, 2000 yılından itibaren Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi’ne ev sahipliği yapmaktadır. Aralık 2002’de ise binada Osmanlı Bankası Müzesi kurulmuştur. Kuruluş çalışmaları Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi tarafından yürütülen müze, dünyanın sayılı finans tarihi müzeleri arasında yer almaktadır. Müzenin projesi, Tarihbilimci Prof.Dr.Edhem Eldem, Mimar Prof.Dr.İhsan Bilgin ve Tasarımcı Bülent Erkmen’den oluşan ekibin koordinasyonunda hayata geçirilmiştir.

Eylül 2013 tarihi itibari ile Osmanlı Bankası Binası’nın(Salt Galata) restorasyonda olduğu görülüyor.

Osmanlı Bankası Müzesi’nde sergilenen malzemenin esasını, faaliyette bulunduğu döneme ait belge ve bilgilerle devlet arşivlerine alternatif olan Osmanlı Bankası arşivleri oluşturmaktadır. Arşivdeki belgeler, başka kaynaklardan elde edilen belge, obje ve fotoğraflarla zenginleştirilmiştir. Her öğesinin, ait olduğu dönemin siyaseti, ekonomisi, toplumu, hatta gündelik yaşamı ve kültürüyle ilişkilendirilebilecek birer ipucu olarak değerlendirildiği Osmanlı Bankası Müzesi, içeriği ve tasarımıyla, toplumsal tarih bilincinin yaratılmasına da imkan sağlamaktadır.

Girişlerin ücretsiz olduğu müzenin ziyaret saatleri:

Salı-Cumartesi: 12.00-20.00

Pazar:  10.30-18.00

Kaynakça:

obarsiv.com

arkitera.com

beyoğlu.net

istanbul.net