Nazperver Kalfa Sıbyan Mektebi, Fatih’de Küçüklanga Caddesi üzerinde yer alır. Sultan III. Selim’in kalfası Naz Perver Kadın tarafından 1792-1793 tarihinde yaptırılmıştır. Çeşmesi ve haziresi ile kendi bağımsız arsası içinde yer alan yapı, türünün en güzel bir örneklerinden biridir.

Mektebe, güneydoğuda yer alan ve avluya açılan, barok tarzında bezeli, mermer bir kapıdan girilmektedir. İki katlı, dikdörtgen planlı yapı, iki sıra tuğla, bir sıra kesme taştan inşaa edilmiştir. Üzeri tonoz bir çatı ile örtülüdür. Pencere kemerlerinin hizasından dışarıya taşırılmış düz bir silme, birinci katı ve ikinci katı çepeçevre dolanmaktadır.

Ön cephede üst katta üç pencere, sol yan cephede alt katta giriş kapısı ve üç pencere, üst katta ise hazireye bakan beş pencere bulunmaktadır. Bahçeye bakan arka cephede, üst kata da üç pencere açılmıştır. Pencerelerin üzerleri hafifletme kemerleri ile hareketlendirilmiştir. Yapının kuzey cephesinin alt kısmı sağır olarak bırakılmıştır.

Mektebin caddeye bakan cephesini tümden kaplayan barok çeşmesinin üzerinde, Sümbülzade Vehbi Efendi tarafından yazılmış, Şair Sururi Osman Efendi’nin kitabesi yer almaktadır.

Nazperver Kalfa Sıbyan Mektebi’nde, katları ayıran belirgin kornişleri, dört köşe pencereleri, köşk şeklindeki girişi, saçaklıklı avlu kapısı ve bu kapının kompozisyonunu daha küçük ölçekte tekrarlayan çeşmesiyle dekorasyon ile esas yapı arasındaki ilişkiler dengelenmiştir.  Hafif iç bükey biçimleriyle avlu kapısı ve çeşme,  asıl binayla çelişmeyen fakat onun kübik oluşumunu yumuşatan unsurlardır.

Kapı ve çeşme üçlü bir düzene göre bölünmüş; daha dar olan yan kanatlar, ortadaki esas bölüm ile hafif açılı birleştirilmiştir. Mermer çeşme ve korniş profillerindeki zengin barok tezyinat dikkat çekicidir.

Mektebin batısında küçük bir de haziresi bulunmaktadır.

Özgün fonksiyonunun terk edilmesinin ardından bir dönem konut olarak kullanılmış, daha sonra boşaltılmış olan yapı, 1980’den sonra Vakıflar İdaresince, yakın geçmişte ise İstanbul 2010 Kültür Başkenti Ajansı tarafından restore ettirimiştir. Günümüzde Romatizma Vakfı tarafından kullanılmaktadır.

Kaynakça:

İstanbul’un 100 Mektebi ve Medresesi Serisi 50,Mustafa Göleç,Fatih Güldal İstanbul2012, s.16,17

Sanattarihi.net

Fatih Belediyesi Resmi Sitesi