Memduh Paşa Yalısı-Ayvazpaşazade Yalısı-Ali Vafi Köşkü, Arnavutköy’de Kuruçeşme Caddesi üzerinde yer alır. Yapı, Bizans döneminde bağları, Osmanlı döneminde ise çilek ve martılarıyla meşhur olan Arnavutköy’ün Karadeniz’e doğru sıralanan yalılarından ilkidir. XX.yüzyılın ilk yıllarında inşaa edilmiştir.

İlk olarak Ermeni bir bankere ait olan ve Arnavutköy (http://www.degisti.com/index.php/archives/271) yalılarının en büyüğü olan yalı, 1915 yılında Giritli Ali Vafi Bey’in mülkiyetine geçmiştir. Boğaziçi’nde(http://www.degisti.com/index.php/archives/511) pek görmeye alışık olmadığımız bir üslupta, Artnouveau’nun ağır bastığı eklektik bir anlayışla inşaa edilen yalı, Adalar(http://www.degisti.com/index.php/archives/846), Yeşilköy(http://www.degisti.com/index.php/archives/1985), Erenköy, Suadiye gibi yeni yerleşim alanlarındaki son dönem yapılarıyla benzerlik göstermektedir. Memduh Paşa 1904’de bu yapının hemen arkasına Raimondo d’Aronco’ya da bir yapı yaptırmıştır.

İki büyük cihannüması ve onların da her iki yanında, cihannümaların yavruları gibi duran iki küçük ışıklığı olan üç katlı yalının(zemin kat+iki kat) taşıyıcı sistemi betonerme, cephe malzemesi ise ahşaptır. Denize bakan cephesinde, zemin kattan başlayıp iki normal kat boyunca devam eden ve çatı katında sivri bir çatı yükseltisiyle sonlanan iki adet çıkma bulunmaktadır. Birinci ve ikinci katlarda bu iki çıkma arasında, çıkmaları birbirine bağlayan birer balkon vardır. Arka cephede ise orta akstaki geniş olmak üzere her katta üçer balkon bulunur. Cephede belirgin kat silmeleri gözlenmektedir. Pencere pervazı uzantıları, duvarda geometrik bezemeler oluşturur. Sivri çatı yükselmelerinde, bu yükseltileri vurgulayan sivri kemerli ahşap süslemeler görülmektedir. Hemen sağında, zemin katı camekanlı bir limonluk  bulunmaktadır.

Memduh Paşa Yalısı büyük olasılıkla, 3 Temmuz 1919’da Karatodori Paşa Yalısı’nda çıkan yangın sonucunda yanmıştır. Yapı  1980’li yıllarda aslına uygun olarak yeniden inşaa edilmiştir. Günümüzde içinde kiracılar ikamet etmektedir.

Kaynakça:

Genim Sinan, “Konstantiniyye’den İstanbul’a XIX.Yüzyıl Ortalarından XX.Yüzyıla Boğaziçi’nin Rumeli Yakası Fotoğrafları” , 2010

Şimşek Mahmut, “Ayvazpaşazade Yalısı”, İstanbul’un Yüzleri Serisi-İstanbul’un 100 Yalısı, Kültür A.Ş.Yayınları, İstanbul 2011, s.6

istanbulkulturenvanteri.gov

wikipedia.org