Çadır Köşkü, Beşiktaş’da(http://www.degisti.com/index.php/archives/2589) Yıldız Parkı içerisinde yer alan iki tarihi köşkten biridir. 1871’de Çırağan Sarayı(http://www.degisti.com/index.php/archives/6476) ile beraber Balyan kardeşlere yaptırılmıştır. Sarayın arka bahçesinde yapılacak günübirlik geziler için inşaa edilen köşk, yatak odası ve banyo tertibatı olmayan  bir “seyir köşkü” dür.

Koyu kırmızı rengin hakim olduğu, oldukça yalın, dikdörtgen planlı, kesme taştan köşk, zemin üzerine tek kat olarak inşaa edilmiştir. Önünde Yıldız Parkı’nın iki büyük havuzundan biri bulunan köşkün, Boğaz’a(http://www.degisti.com/index.php/archives/511) bakan cephesi üç bölümdür. Cephenin ortasında, önünde dört desteğe oturan bir balkon yer almaktadır. Süslemeli ve yuvarlak kemerli olan balkon kapısının iki yanına, iki çift pencere açılmıştır. Salonların baktığı yan cephe bölümlerinde, girişteki pencere grubuna benzer bir uygulama görülmektedir. Ancak burada, büyük pencerelerin yanındaki uzun ince pencereler sağırdır. Yan cephelerde bunlara ek olarak, dar giriş holünün yanlara açıldığı noktalarda, uzun ince pencerelerden ikişerli gruplar yer almaktadır.

Çadır Köşkü’nün havuza bakan cephesi iki kollu merdivenli bir girişe sahiptir. Merdivenin iki kolu arasındaki bölüme, zemin kata girişi sağlayan bir kapı açılmıştır. Yapının üst katında üç oda, büyük bir salon, tuvalet ve küçük hol vardır. Holden merdivenle alçak tavanlı bodruma inilmektedir. Bodrumda büyük iki oda, salon, hol ve tuvalet mevcuttur.

Köşk, dönemin süsleme sanatının en ince özelliklerini taşıyan motiflerle tezyin edilmiştir. Büyük salonun tavanı salkım çiçeklerle donatılmış, köşelere ve aralara ise yağlı boya çiçekten çerçeveler içine ördek, zürafa, geyik, at ve çiçek sepetleri resmedilmiştir. Salonun yanındaki iki büyük odanın tavanları da yine salkım çiçeklerle bezenmiş, çiçekler arasına yani köşe ve kenarlara ördek, deve, inek, koyun, yaban ördeği, keklik ve çiçek sepetleri betimlenmiştir.

II.Abdülhamit Han Yıldız Sarayı’ na yerleşince, büyük havuzun hemen üstünden geçen çevre duvarını onartmış, yer yer yükseltmiş ve hep kapalı olan birkaç büyük kapı ile iki tarafın bağlantısını sağlamıştır. Köşkün tarihindeki önemli bir olay; II.Abdülhamit’in, amcası Abdülaziz’in cinayetinden sorumlu tuttuğu kişileri bu köşke hapsettirip, sorgulatmasıdır.

Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında kapalı kalan köşk, Lütfü Kırdar’ın Çırağan Sarayı’nın arka bahçesini, İstanbul Belediyesi’ne devrettirip ” Yıldız Parkı” adı ile halka açmasıyla 1940’da tekrar gündeme gelmiş, akabinde ufak bir tadilat geçirmiştir. 1949’da dönemin ünlü pastanelerinden biri olan Markiz’in işletmecisi Avedis Çakır tarafından kiralanan Çadır Köşkü, basit bir onarım görmüş; denize bakan ön terası betonlanmış, ortasına zemini fayanstan bir dans pisti yapılmıştır. Çakır ayrıca köşkün içini de kendi mali imkanları doğrultusunda döşemiştir. 1960  darbesinin yönetimi, bu kullanımı uygun bulmayarak yapıyı boşalttırmış, birkaç yıl sonra TBMM Başkanlığı, Ihlamur Kasrı’ndaki(http://www.degisti.com/index.php/archives/4068)Tanzimat Müzesi’ni tahliye edince, müze Çadır Köşkü’nde kurulmuştur. Yapının müze olarak kullanılması önemli problemleri de beraberinde getirmiş; kapatılan panjurlar ve pencere içlerine gerilen siyah kumaşlarla içeri giren güneş ışığı ve hava akımı engellenmiş, merkezi ısıtma donanımı olmayan köşk içeriden çürümüş, zemin parkeleri çökmeye başlamış, çatı akıntıları, tavan ve duvar süslemelerinin dökülmesine neden olmuştur.

1979’da Yıldız Parkı’nın ıslahı ve içindeki Malta/Çadır köşklerinin onarımı, İstanbul Belediyesi tarafından Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu’na verilmiştir. Malta Köşkü, restorasyon sonrasında halka açık çay salonu haline getirilmiş, buna karşın müze hemen tahliye edilemediği için Çadır Köşkü’ne el sürülememiştir. 1982’de Turing Kurumu’nun Tanzimat Müzesi için Gülhane Parkı’nda bir bina yaptırması ve Çadır Köşkü’nü restore ederek kafe olarak halka açması teklifi kabul edilmiştir.Kurum iki ay içinde köşke kalorifer tertibatı kurmuş, üst çatıyı yenilemiş, duvar süslerini restore etmiş ve zemin parkelerini değiştirmiştir.

1994 yılı sonunda İstanbul Büyükşehir Belediyesi, parklar ve köşklerle ilgili sözleşmeyi yenilemeyerek,
Turing’in Çadır Köşkü’nü tahliye etmesini istemiştir. Köşkün 1995 Haziran ayında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından devralınmasıyla restorasyon çalışmalarına başlanmıştır.Çadır Köşkü, 01.01.1997’den itibaren Beltur  A.Ş. tarafından kafeterya olarak işletilmektedir.

Kaynakça:

Gülersoy Çelik, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi,c.2, s.457-458

turing.org

beltur.com

wikipedia.org

istanbulkulturenvanteri.gov

istanbul.net.tr

kenthaber.com