Ahmet Mithat Efendi Yalısı, Beykoz(http://www.degisti.com/index.php/archives/337) Yalıköy’de, Beykoz sahil yolunun denizden ayrıldığı noktada yer alır. XIX. yüzyılda inşa edilen yalı, 1892’den itibaren Ahmet Mithat Efendi’nin adıyla anılır olmuştur.

Ahmet Mithat, edebiyat, tarih, tiyatro, felsefe, dil, ruh bilim ve hatta ekonomi alanında olmak üzere birçok esere imza atmıştır. Bağdat’ta bulunduğu yıllarda Mithat Paşa, kendisine; “Oğlum, vatana en büyük hizmet, vatandaşları okutmaktır. Sen de bu yolda yürürsen, dünyada cismimi, ahirette ruhumu şad etmiş olursun!… Yaşadıkça hocalık yapacaksın, öğreteceksin ve kalemi elinden bırakmayacaksın!” demiştir. Ahmet Mithat Efendi de, bu çizgide bir hayat yaşamış, son nefesini 1912 yılında Darüşşafaka Mektebi(http://www.degisti.com/index.php/archives/18475)kürsüsünde vermiştir.

1887’de Beykoz Yalıköy’de satın aldığı yalıyı yıktırıp, yerine, ahşap, servis katı üzerine üç katlı, bu yalıyı inşaa ettiren Ahmet Mithat, hayatının son yirmi iki yılını burada geçirmiştir.

 Ahmet Mithat Efendi Yalısı, yalıdan çok köşk yapısında ve hacminde, taş servis katı üzerine üç kat ahşap/bağdadi bir yalıdır. Oldukça yalın, dört köşe, kuzey ve güney kısımları simetrik yalının, devasa hacmine nazaran pek küçük kalmış her yönde birer cihannüması mevcuttur. Birçok tamir geçirmiş, özellikle gazino havasındaki ekleme balkonlarıyla da havasını yitirmiş olan yalı, pencere korniş ve protonlarıyla Neo-Klasik üslubu yansıtmaktadır.

 Behçet Ünsal yalı ile ilgili şunları demiştir:“Üç esas kat ile bir çatı ortası katı ve bir de bodrum katından oluşan yüksek bir yalı idi. Planda ve cephelerde yerli kalmayı gözetmiş idi; fakat cephe detaylarında ampir izler taşıyordu. Taş mimari biçimlerin ahşaba uygulanmasıyla beliren eğilim disproporsiyonel öğeleriyle burada sona eriyor. Şimdiki -1990/yeniden inşaa- planında bir katta üç dubleks daire yer alıyor. Ahmet Mithat Efendi’nin kişilk ve hayatının tarihi değerini yansıtan iç taksimatı korunmalı idi.”

 Ahmet Mithat Efendi’nin ölümünden sonra birçok kez el değiştiren yalıda, bir ara Ahmet Mithat’ın torunu Dr.Aydın Uluyazman da ikamet etmiştir. 1991’de yıkılıp yeniden inşa edilen sahilhanede, bugün ayrı ayrı yalı daireleri bulunmaktadır.

Kaynakça:

O.Erdenen, Boğaziçi Sahilhaneleri I Anadolu Yakası, Kültür A.Ş., İstanbul 2006, s.25-26

Şimşek Sami Mahmut, İstanbul’un 100 Yalısı, İstanbul 2011, s.45-46