Nevşehirli Damat İbrahim Paşa Külliyesi, Saraçhane’de(http://www.degisti.com/index.php/archives/5382)Dede Efendi Caddesi’yle Şehzadebaşı Caddesi’nin kesiştiği köşede yer alır. Vefa’dan Şehzadebaşı’na çıkılan yolun sonundadır. Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından 1720 yılında inşaa ettirilen külliye, cami, medrese, sebil, kütüphane ve mezarlıktan meydana gelmektedir.

1660 tarihinde doğan Nevşehirli Damat İbrahim Paşa, III. Ahmet Han zamanında, 1718-1730 tarihleri arasında sadrazamlık yapmıştır. İsmi, Lale Devri ve Nevşehir ile özdeşleşmiştir. Enderun’dan yetişen sadrazamların on üçüncüsü ve Osmanlı sadrazamlarının yüz otuzuncusudur. İbrahim Paşa, şehit Silahtar Damat Ali Paşa’nin dul eşi aynı zamanda III. Ahmet’in kızı Fatma Sultan’la 1717’de nikahlanarak Damat olmuştur. On üç yıl süren sadrazamlığı zamanında İran ile bir kez savaşılmış ve oluşturulan genel barış ortamında devlet huzurlu bir dönemine girmiştir. Eylül 1730’da meydana gelen Patrona Halil İsyanı sırasında, III. Ahmet’in heyetiyle birlikte vardığı karar uyarınca öldürülen Damat İbrahim Paşa’nın, hayır eserleri oldukça fazladır. Bunların başında, Fatma Sultan ile beraber İstanbul’da Şehzade Camii(http://www.degisti.com/index.php/archives/8417) yakınında yaptırdıkları darülhadis gelir. Ayrıca İstanbul’un muhtelif yerlerinde çeşme, sebil ve mesire yerleri yaptırmıştır.

Damat İbrahim Paşa Külliyesi avlusunun güney tarafında, İbrahim Paşa’nın ve oğullarının mezarları bulunmaktadır. Girişin sağında ve solunda, simetrik iki adet kubbeli ve kare planlı yapı bulunur.  Bu yapılardan sağdaki yani güneyde olan dershane ve mescit, diğeri ise kütüphanedir. Kütüphanenin güneyi ve batısı revaklıdır. Kalem işi süslemeleri Lale Devri özellikleri göstermektedir.

 İhata duvarı tuğla ve taştan meydana gelen almaşık malzeme ile inşa edilmiş medreseye Dede Efendi caddesinden girilmektedir. Başlangıçta 13 adet olan medrese hücreleri kubbeli olup, avluyu çeviren revakların arkasında yer alır. Dershane Mescit olarak inşaa edilmiş yapıya,camiye çevrildikten sonra tek şerefeli bir minare eklenmiştir.

Avlunun ortasında yer alan sekiz köşeli, mermer şadırvan barok süslemelidir. Beş sütunlu sebil, mukarnas, rumi, palmet ve kalem işi bezemelidir. Sebilin yanındaki sivri kemerli, mermer çeşme de barok üsluptadır.

Medrese günümüzde” Doğu Türkistan Vakfı Kültür Merkezi” tarafından kullanılmaktadır.

Kaynakça:

www.ibb.gov.tr