İstanbul’un Beşiktaş(http://www.degisti.com/index.php/archives/2589) ilçesinde yer alan Akaretler,adını Akaretler evlerinden almıştır.  Abdülaziz tarafından mimar Sarkis Balyan’a inşaa ettirilen Akaretler evlerinin yapımına, 1874-1875 yılları arasında başlanmıştır.

138 konut biriminden oluşan Akaretler sıra evleri kira konutu olarak tasarlanmış ve bu evlerden gelecek kira geliri ile Aziziye Camii’nin yapılması planlanmıştır. Akaret kelime anlamıyla “gelir getiren mülk” demektir.

Akaretler sıra evleri, Beşiktaş ve Maçka arasında, Şair Nedim ve Süleyman Seba Caddelerinin birleştikleri bölgede eğimli bir arazide kurulmuştur ve İstanbul’daki sıra evler tipinin önemli bir örneğidir.

1891’de İstanbul’a gelen ünlü saray ressamı Fausto Zonaro, bu sıraevlerden bugün 50 numaralı olanda bir süre yaşamıştır.

1892’de, dönemin Maarif Nazırı Zühtü Paşa’nın da katılmış olduğu bir törenle Akaretler’de,  aşiretlerin yoğun olduğu bölgelerin saltanata bağlı kalmasını sağlamak amacıyla Aşiret Mektebi açılmıştır.

Sıra evlerden 36 numaralı evin ayrı bir önemi vardır. Burası Atatürk’ün İstanbul’a geldiğinde kiraladığı ilk evdir. 1912-1919 arasında Atatürk bu evde sık sık kalmış;annesi Zübeyde Hanım,kız kardeşi Makbule Atadan ile manevi oğlu Abdurrahim Tunçak da bu binada kiracı olarak ikamet etmişlerdir. Bina, 13 Haziran 1970 yılında, Beşiktaş Ruh Sağlığı Merkezi ve Gündüz Hastanesi olarak hizmet vermeye başlamıştır. 3 katlı, 540 metrekare kullanım alanına sahip ev, bugün Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne bağlı “Mustafa Kemal Müzesi”dir.

İstanbul’daki sivil mimarinin en güzel örenklerinden biri olan neoklasik üsluptaki bu evler, 1987 yılında Net Holding tarafından yap-işlet-devret modeli ile 49 yıllığına kiralanmış, çeşitli bürokratik engeller, kiracıların tahliyesindeki zorluklar gibi nedenlerle proje yarım kalmıştır. 1998 yılında mimar Münir Alpaslan tarafından proje kapsamında bazı evler bitirilmiş fakat maddi sorunlar nedeniyle projeye yine ara verilmiştir. 2005 ‘de, evlerin mülkiyeti Serdar Bilgili tarafından satın alınmış ve proje kaldığı yerden devam etmiştir.

19Mart 2008′de açılışı yapılan evlerle, bölge kısa bir süreliğine Nişantaşı’ndan sonra İstanbul’un ikinci moda merkezi olmuştur.Dünyanın ünlü markaları bu sıra evlerde mağaza açmış ama iş yapmayan bu mağazalar zamanla tek tek kapanmıştır. Bugün Akaretler İstanbulluların eğlence ve sanat  yaşamında önemli bir yere sahiptir.

Adminden Not:

2010 yılında Akaretler’de açılan Mustafa Kemal Müzesi’ni evime yürüme mesafesinde olmasına rağmen maalesef ilk kez bu ay ziyaret edebildim. Düşündüğümden büyük bir alanı kaplıyordu müze ama içerik açısından yetersizdi. Ben Atatürk ile ilgili bazı kişisel eşyalar göreceğimi düşünmüştüm burada, belki de bu yüzden hayal kırıklığına uğradım.

DİKKATİMİ ÇEKEN BİR HUSUS DA, müzenin adının sadece ve sadece Mustafa Kemal olması… Mustafa Kemal sanki sıradan bir vatandaş…Mustafa Kemal Atatürk Müzesi ya da Atatürk Müzesi gibi isimler bekliyor insan. Ki olması gereken de bu! 

Müze haftaiçi hergün 09:00-12:00 ve 13:00-16:00 saatleri arasında ücretsiz olarak ziyaret edilebilir.

Adminden Not: 

Pera Müzesi Oditoryumu’nda Prof.Dr.Afife Batur tarafından 01.12.2011tarihinde verilen “İstanbul’da Sıraevler Modellemesi ve Akaretler” isimli sempozyumda, sitemiz üyesi ve kültür-sanat dostu İsmail Özkahraman’ın bizler için almış olduğu bazı notları sizlerle paylaşmak istiyoruz.

Osmanlı’da sıraevler yapımına; alımgücü yetersizliğindeki artış, tersane, tütün fabrikası, feshane gibi yeni üretim tesislerinin açılması, yangına karşı kagir bina, gayrimüslim ve levanten zümredeki zanaatkar ve işçiler için hayır tarzında konut yapımına yönelme gibi nedenler temel oluşturmuştur.

 Bugün bazı görkemli apartmanlarda bile görülmeyen mimari kaliteye sahip bu sıraevlere, 1978 yılına kadar İstanbul’da özellikle Kasımpaşa, Kuzguncuk, Üsküdar, Moda, Arnavutköy, Kurtuluş ve Taksim’de rastlanmaktaydı. Ayrıca Beyoğlu-Tımarcı Sokağı’ndaki ve Kumkapı-Behram Çavuş Sokağı’ndaki sıraevler de görkemlidir. Keza Fener ve Balat’daki evler de.

 1978 yılında İTÜ Mimarlık Fakültesi tarafından, “İstanbul’da sıraevler” araştırması başlatılmış ancak 1980 olayları nedeniyle bu araştırma yarım kalmıştır.

Sayın İsmail Özkahraman, bizimle bu konuda değerli birçok bilgiyi paylaşmıştır ama bunlar Akaretler değil de daha çok sıraevler modellemesinin dünyadaki örnekleri hakkında olduğu için burada paylaşamıyoruz. Kendisine, gösterdiği ilgiden dolayı teşekkür ediyoruz.