Bozdoğan Su Kemeri – Valens Kemeri
Bozdoğan Su Kemeri, Fatih’de, İstanbul Üniversitesi’nin bulunduğu tepe ile Fatih Cami’nin(http://www.degisti.com/index.php/archives/9832) bulunduğu tepe arasında yer almaktadır. Geç Roma Erken Bizans dönemi eseri olan kemerin, yapım tarihi kesin olarak belli olmasa da İmparator Hadrianus döneminde(117-138) inşaasına başlandığı ve İmparator Valens döneminde(364-378) tamamlandığı bilinmektedir.
II.Theodosius zamanında,Zeuksippos Banyolarına ve İmparatorluk Sarayı’na suyun dağılımı Valens Kemeri ile sağlanmıştır.Muhtemelen bir depremde zarar gören kemer, I.Justinyen tarafından restore edilmiş;Yerebatan(http://www.degisti.com/index.php/2011/01/17/yerebatan-sarnici/#more-757) ve Binbirdirek Sarnıçlarıyla( http://www.degisti.com/index.php/2011/03/21/binbirdirek-sarnici/) bağlantıları tamamlanmıştır.
626’daki Avar kuşatması sırasında bir bölümü yıkılması dolayısıyla su bağlantısı kesilen kemer,758 yılında V.Konstantin tarafından onartılmıştır. Kemerle ilgilenen son Bizans imparatoru I.Komnenos’dur. İstanbul’un fethinden sonra şehrin mevcut su problemini gidermek amacıyla Fatih Sultan Mehmet kemerin su şebekelerini onartmış ve kemer ilaveleri yaptırtmıştır. Osmanlı İmparatorlu’ğu döneminde birçok kez elen geçirilen kemer, yapılan onarımlar sayesinde günümüze kadar ulaşabilmiştir. 1912’de kemerin Fatih Camii tarafında kalan kısmında 50 metrelik bir bölüm çökmüş, yine aynı dönemde kemerin doğu ucuna bir dağıtım tesisi kurulmuştur.
Düzenli bir duvarcılığa sahip olmayan Bozdoğan Su Kemeri‘nde, kesme taşlar ve tuğlalar kullanılmıştır. İlk katında düzgün dörtgen taş blokların kullanıldığı yapının üst katları 4 – 7’gen taşların çimento ve demir mengeneler vasıtasıyla birbirlerine kenetlenmesi ile oluşturulmuştur. Erken Bizans döneminde 1km. den uzun olduğu düşünülen kemerin ortalama uzunluğu 971 m. dir. Denizden yüksekliği 63.5 m. ,zemin yüksekliğiyse ortalama 28m. dir.Bozdoğan Kemeri’nin temelleri günümüz yer seviyesinin yaklaşık 5.4 – 6.0 m. altında bulunmaktadır.
II.Dünya savaşı sırasında İstanbul’un nazım planını hazırlayan H.Prost, kemere zarar vermeden altından taşıt yolunun geçişini sağlamıştır. 1988’de belediye tarafından, emerin Atatürk Bulvarı üzerindeki kısmı temizlenip güçlendirilmiştir. Bozdağan Su Kemeri son olarak, Doğan Kuban ve Şirin Akıncı tarafından 1990-1993 yılları arasında restore edilmiştir.
Leave a Reply