Kuleli Askeri Lisesi

Kuleli Askeri Lisesi, Çengelköy(http://www.degisti.com/index.php/archives/4037) ile Vaniköy arasında, Kuleli Caddesi üzerinde yer alır. Yapı II.Mahmut döneminde kurulan Asakir-i Mansure-i Muhammediye’nin kışlası olarak 1828’de inşaa edilmiştir.

Fatih Sultan Mehmet (1451-1481) İstanbul’u aldığı zaman Kuleli’nin şimdi bulunduğu yerde, içerisinde bir manastır ile bir kule bulunan “Papaz Korusu” isimli bir koru varmış. Yavuz Sultan Selim döneminde (1512-1520) bu manastır yeniçerilere kışla olarak verilmiş ve bölgeye “Bostancıbaşı Odaları” denmiştir. Kışlanın bahçesi de güzelliğinden dolayı zaman içinde “Kuleli Bahçesi” olarak nam salmıştır.

Şehzadeliği zamanında gezmek için sık sık buraya gelen Kanuni Sultan Süleyman (1520-1577) padişah olunca burada yüksek kuleli bir saray ile dokuz katlı ve her katı fıskıyeli havuzlarla süslü bir bahçe yaptırmıştır. Sultan Ahmet III (1703-1730) zamanında bu bahçe has olarak kendisine verilmiş, yine bu dönem Bizans devrinden kalan kule yıktırılmıştır.

1720’de Sadrazam Nevşehirli İbrahim Paşa’nın damadı Kaymak Mustafa Paşa tarafından sahilde bir camii yaptırılmıştır.( http://www.degisti.com/index.php/archives/6216 )

Sultan II.Mahmut döneminde(1808-1839, Asakir-i Mansure-i Muhammediye’nin kışlası olarak, 1828’de inşaa edilen tek katlı ahşap süvari kışlası, Kuleli Askeri Lisesi’nin ilk yapısı olmuştur.

Sultan Abdülmecit devrinde 1844’de tamamen yanan bu ilk yapının yerine, 1847 yılında yarı ahşap, yarı kagir yeni bir bina yapılmıştır. İki tarafında kuleleri olan yeni yapı, bu tarihten sonra “Kuleli Kışla” olarak anılmaya başlanmıştır. Bu esnada su yolları tamamlanarak kışlanın su işi de halledilmiştir.

Kırım Savaşı’na katılmak üzere İstanbul’a gelen Fransız ve İngiliz askerlerin bir kısmı, Fransa’nın İstanbul Maslahatgüzarı M.Cheferre’in isteklerine uyularak 1854’de bu kışlaya yerleştirilmiş ve bina müttefik askerlerin kışlası ve hastahanesi haline getirilmiştir. Kışla, 1856’da İngiliz’ler tarafından boşaltılırken, çıkarılan kasdi bir yangın sonucu yanmış ve harap bir duruma gelmiştir.

Abdülmecit Han’ı tahtından indirmek hedefini güden ve Kafkasya’lı Hüseyin Paşa tarafından tertiplenen bir hareketin meydana çıkarılması üzerine, suçluların Serasker Rıza Paşa tarafından muhakemesi de Kuleli Kışlası’nda yapılmıştır. (Kuleli Vak’ası 1859)

Abdülaziz döneminde (1861-1876) kışla, ana duvarları kargir, iç bölmeleri, tavan ve tabanları ahşap olarak, iki kat halinde yeniden inşa edilmiş(1871), böylece bugünkü kışla binası ortaya çıkmıştır.1909’da sol tarafına bir bina daha ilave edilen kışla,bu arada ampir üslubundan uzaklaşarak, eklektik bir yapı haline gelmiştir. 1912-13 Balkan Savaşı sırasında Kuleli Kışlası tekrar hastane olunca; öğrencilerin bir kısmı Kandilli Kız Lisesi’nin bulunduğu Adile Sultan Sarayı’na, bir kısmı da Beylerbeyi sarayının yanındaki binalara gönderilmiştir. 1913 yılı sonunda okul tekrar eski binasına taşınmıştır.

Birinci Dünya Savaşı sırasında okul bir dönem Büyükada’daki(http://www.degisti.com/index.php/archives/846) Rum Yetimhanesi’ne taşınmış, Birinci Dünya Savaşı sonunda İngilizler’in Mondoros Mütarekesi’ne dayanan istekleri üzerine okul binası tamamen boşaltılmış ve 5 Kasım 1920’de İngilizler tarafından Ermeni yetim ve göçmenlerine tahsis edilmiştir. Bunun üzerine Kuleli İdadisi, önce Kağıthane’de Sünnet Köprüsü yanındaki çadırlardan ibaret bir ordugaha, bir ay sonra da Maçka’daki karakol binasına taşınmıştır. İngilizlerin buraya da el atması üzerine, 26 Aralık 1920’de Beylerbeyi Sarayı yanındaki eski Jandarma Okulu’na nakledilmiştir.

Lozan Barış görüşmeleri ile beraber İngilizler, Kuleli Kışlası’nı boşaltarak Türk makamlarına teslim etmek zorunda kalmışlardır. Böylece okul, üç yıllık bir aradan sonra, 6 Ekim 1923’te eski yerine tekrar taşınmıştır.

1924’de çıkarılan “Tevhid-i Tedrisat Kanunu”ile okul sivil liseye dönüştürülmüş, adı da “Kuleli Lisesi” olarak değiştirilmiştir. Aynı ders yılı sonunda bu uygulamaya son verilmiş, okul tekrar askeri liseye çevrilmiş ve 1925’de bugünkü”Kuleli Askeri Lisesi “ adını almıştır.

İkinci Dünya Savaşı nedeniyle seferberlik planlarına uyularak, Kuleli Askeri Lisesi Mayıs 1941’de Konya’ya nakledilmiştir. Kuleli Kışlası 1000 yataklı askeri hastane haline getirilmiş ve Boğaz Nakliyat Komutanlığı da buraya taşınmıştır. 18 Ağustos 1947’de okul İstanbul’a taşınarak tekrar ve son kez tarihi ve kutsal yuvasına kavuşmuştur.

Kuleli Askeri Lisesi, 1975-76 öğretim yılına kadar Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı liselerin fen kolu programını uygulamıştır. Bu tarihte kolej sistemine geçilmiş, daha önce üç yıl olan öğretim süresi Hazırlık Sınıfı’nın açılmasıyla birlikte dört yıla çıkarılmıştır. 2005 yılında M.E.B.’nın liselerdeki öğrenim süresini 4 yıla çıkarmasıyla beraber Hazırlık Sınıfı kaldırılmıştır. 2008 yılında alınan kararla öğrenim süresi 5 yıla çıkmıştır.

Kuleli Askeri Lisesi’ne 2006 yılında dikilen dev Türk bayrağı, 43 metrelik boyu ile İstanbul’un 2. en büyük Türk bayrağı olma şerefini elinde tutmaktadır. İstanbul İl Özel İdaresi tarafından yapıda sürdürülen son restorasyon çalışmaları 2011’de tamamlanmış ve bu çalışmalar sırasında yapıya eklenen yüksek voltajlı projektörlerle, binanın gece de çok rahat görülmesi sağlanmıştır.

Kuleli Askeri Lisesi, Cemal Gürsel, Cevdet Sunay, Alparslan Türkeş, İlker Başbuğ gibi tanınmış isimleri ve daha pek çok komutanı mezun etmiş, ülkemizin önemli askeri okullarından biridir.