Moda
Moda, Kadıköy ile Fenerbahçe arasındaki bir burunda yer alan tarihi semttir. Bu güzel semte verilen isimler arasında, surlar içideki kara anlamına gelen “Motta” kelimesinin de geçtiği görülür.
Moda’da yaşadığı bilinen ilk uygarlık Fenike uygarlığıdır(M.Ö.1200-539). Yapılan kazılar sonunda ortaya çıkmıştır ki, Moda Burnu’ndaki Kalkedon şehri, Fenikeliler(Kenaniler) tarafından, Karadeniz kıyılarında kurdukları şehirlere hareket etmeden önce, ihtiyaçlarını sağladıkları merkez olarak kullanılmıştır.
M.Ö. 675 yılında gelindiğinde, Anadolu’nun Ege kıyılarından gelen ve Yunanistan’a inen Akaların bir kolu, iki Fenike şehri olan Karhadon ve Kalkedon şehirlerini alarak, bugün Bahariye, Mühürdar ve Moda olarak bildiğimiz yerlere yerleşirler.
Osmanlı dönemine gelindiğinde ise Moda, özellikle Avrupa’dan gelen azınlıkların 19.yüzyılın sonlarına doğru yoğun bir şekilde yerleştiği yerdir. Daha çok gayrimüslimlerin, Levantenlerin,İngiliz ailelerin güzel köşkler inşaa ettirip, yaşadıkları bir sayfiye semtidir Moda.
Batılılaşma hareketlerinin yoğunlaştığı bu dönemde Osmanlı ileri gelenleri, Rumlar, bürokrat, sanatçı ve bilim insanları bu semte akın etmeye başlayınca, semt, insanlar arasında Moda adıyla anılmaya başlanmıştır.
Günümüzde Küçük Moda denilen Moda’nın doğu tarafı, 20.yüzyılın başlarında genellikle Fransız Levantenlerin kapalı bir hayat sürdüğü sakin bir mahalle görünümündedir. O dönemden kalma batı kökenli okullar, kiliseler, konaklar da bu süreci yansıtmaktadır.
Semtteki çoğunlukla iki-üç katlı Avrupai tarzda inşaa edilmiş bahçeli evler, 1960 yılından itibaren yerlerini, geleneksel tarzın karşıtı, bitişik sıralı binalara bırakmıştır.
Geçirdiği değişimlere rağmen Moda, bugün de kendine özgü bir orta üst sınıf ve entellektüel semti olma özelliğini korumaktadır. Fahri Korutürk, Mehmet Naim Talu,Necmettin Karaduman, Barış Manço, Edip Akbayram, dünyaca ünlü piyanistimiz Ayşegül Sarıca(Sarıca Arif Paşa Konağı),Moda ile bütünleşmiş ünlü isimlerden bazılarıdır.
Rahmetli Barış Manço’nun evi, tarihi Moda İskelesi ( http://www.degisti.com/index.php/archives/6758 ), Kadıköy Anadolu Lisesi, Mahmut Muhtar Paşa Konağı (http://www.degisti.com/index.php/archives/8398 ), Saint Joseph Fransız Lisesi, All Saints Moda Kilisesi ( http://www.degisti.com/index.php/archives/9155 ) semtte dikkati çeken yapılardan sadece birkaçıdır.
Moda’ nın önemli yapılarından biri de, bir zamanlar Atatürk’ ün “Burada bir yat kulübü kurulsun!” diye denizden görüp, beğendiği ve sonra İngiltere Prensi Edward, İran Şahı Rıza Şah Pehlevi ve Irak Kralı Faysal’ ı ağırladığı, bir dönem Nadir Nadi’ den Falih Rıfkı Atay’ a, Münir Nurettin Selçuk’ dan Nejat Eczacıbaşı’ ya kadar seçkin üyeleri olan Moda Deniz Kulübü’ dür.
İstanbul’un nezih semtlerinden biri olan Moda, bir nebze olsun koruyabildiği mimarisiyle, denize nazır çay bahçeleriyle, tarihi sayılabilecek balıkçı restoranlarıyla, 1Kasım 2003’de tekrar hizmete giren tarihi tramvayı ile nostaljik bir semt olma özelliğini korumaktadır.
Aşağıdaki fotoğraf Sayın Kerem Saltok’a aittir.
Kaynakça:
G.Önce, Kendine Özgü Bir Semt Moda, Kadıköy Belediyesi “Kültür ve Bilim Hizmetleri” Dizisi:2, İstanbul 1998, s.11-12-23-24-25-26-29-32
H.Hürel, Semtleri, Mahalleleri, Caddeleri ve Sokaklarıyla A’dan Z’ye İstanbul’un Ansiklopedik Öyküsü, İstanbul 2010, s.540-541
modaplatformu.com
cengelkoyde.com
Admin
Moda’da hem şehrin merkezindesiniz, hem de şehrin karmaşasından uzaktasınız. Ben Moda’ya her gidişimde kendimi Büyükada’da gibi hissederim ve mutlu olurum. Umarım zaman benim bildiğim,sevdiğim Moda’yı olumsuz yönde değiştirmez…